ویژگی‌های مهم دوربین‌های دوچشمی

بزرگ‌نمایی (Magnification): بزرگ‌نمایی بیان‌گر توان دوچشمی در بزرگ کردن اجسام است. دو ویژگی اصلی دوربین دوچشمی با دو عدد که بین‌شان علامت ضربدر (×) قرار دارد نشان‌داده می‌شود. عدد اول توان بزرگ‌نمایی دوربین را نشان می‌دهد. برای مثال توان بزرگ‌نمایی دوچشمی ۵۰×۱۰، ۱۰ برابر است.

گشودگی دهانه (Aperture، Optical Diameter): گشودگی دهانه یا قطر دهانه دومین ویژگی اصلی دوچشمی‌ها و بیان‌گر قطر هر کدام از عدسی‌های شیئی دوچشمی برحسب میلی‌متر است. مثلاً در دوچشمی ۵۰×۱۰ گشودگی دهانه ۵۰ میلی‌متر است.

میدان دید زاویه‌ای (Angular Field of View): میدان دید بیانگر بخشی از پهنه‌ی آسمان یا زمین است که از درون دوچشمی دیده می‌شود. اندازه‌ی میدان دید به چند روش مختلف بیان می‌شود. رایج‌ترین روش، بیان آن براساس درجه است و به آن میدان دید زاویه‌ای می‌گوییم. این روش برای کسانی که می‌خواهند با دوربین‌شان آسمان را رصد کنند مهم است. میدان دید چشم غیرمسلح در حالت ایده‌آل ۱۸۰ درجه و در حالت معمول ۱۴۰ درجه است.

میدان دید خطی (Linear Field of View): میدان دید خطی به‌صورت فاصله‌ي مشاهده‌پذیر (بر حسب متر) در فاصله‌ی ۱۰۰۰ متر بیان می‌شود. بیان میدان دید به این شیوه برای کاربردهای طبیعت‌گردی و دیدن چشم‌انداز‌های زمینی بسیار مفید است. میدان دید زاویه‌ای (برحسب درجه) و میدان دید خطی (برحسب متر) با ضریب ۱۷/۵ به‌هم تبدیل می‌شوند. مثلاً دوربینی که میدان دید خطی آن در فاصله‌ی ۱۰۰۰ متر برابر ۸۷ متر است، میدان دید زاویه‌ای‌اش ۵ درجه () است.

فاصله‌ی آسودگی چشم (Eye Relief): برای آن‌که همه‌ی نوری که از چشمی دوچشمی بیرون می‌آید به چشم برسد و همه‌ی میدان دید شفاف دیده شود، چشم بیننده باید در فاصله‌ی خاصی از سطح عدسی چشمی قرار گیرد که به آن فاصله‌ی آسودگی چشم  می‌گوییم. در واقع چشمی دوربین، تصویر را در این فاصله تشکیل می‌دهد.

مردمک خروجی (Exit Pupil): مردمک خروجی قطر باریکه‌ی نوری است که از چشمی دوربین بیرون می‌آید. بهتر است اندازه‌ی قطر مردمک خروجی دوربین به اندازه‌ی قطر مردمک چشم بیننده نزیک باشد و از ۷ میلی‌متر (بیشینه‌ی قطر مردمک چشم انسان) بیشتر نباشد.

نزدیک‌ترین فاصله‌ی فوکوس (Near Focus): کم‌ترین فاصله‌ی دوربین تا جسم که در آن امکان فوکوس وجود دارد پارامتر مهم دیگری در دوربین‌هاست که به آن نزدیک‌ترین فاصله‌ی فوکوس می‌گوییم. در کاربردهای نجومی فاصله‌‌ی اجرام قابل مشاهده اهمیت ندارد، زیرا همه‌ی اجرام سماوی در فاصله‌ی بینهایت قرار دارند. برای چشم‌اندازهای زمینی هم فاصله‌های خیلی دور را معادل بینهایت در نظر می‌گیریم. فوکوس دوربین روی بینهایت به‌آسانی انجام می‌شود. با کاهش فاصله‌‌ی اجسام نقطه‌ی فوکوس تغییر می‌کند.

بازه‌ی بین دو مردمک چشمی (Interpupillary Distance): چشم‌های افراد فاصله‌های متفاوتی از هم دارند. در کار با دوربین دوچشمی، مشاهده با هر دو چشم صورت می‌گیرد و از این رو لازم است فاصله‌ی بین دو لوله‌‌ی دوربین دوچشمی برابر با فاصله‌ی طبیعی بین چشم‌های بیننده تنظیم شود.

اندود (Coating): در استفاده از دوربین دوچشمی به‌ویژه در کاربردهای شبانه، مهم است که همه‌ی نوری که به عدسی‌های دوربین برخورد می‌کند با کم‌ترین بازتاب وارد دوربین شود. برای همین در سطح عدسی‌ها لایه‌های بسیار نازکی از مواد ضد بازتاب (که برای طول موج‌های خاصی طراحی و بهینه می‌شوند) می‌نشانند. تعداد و کیفیت لایه‌ها ویژگی مهمی در دوربین‌های دوچشمی است. معمولاً از واژه‌هایی مانند «اندود کامل»، «اندود چندلایه» و «اندود چندلایه و کامل» برای بیان نوع و کیفیت اندود استفاده می‌شود.

آرایش منشورها: در دوربین‌های دوچشمی برای کاهش ابعاد دوربین از طریق ایجاد بازتاب‌های متعدد و همچنین برای مستقیم کردن تصویر خروجی، از منشور استفاده می‌شود. در هر یک از لوله‌های دوربین دو منشور به‌کار می‌رود. جفت منشورها را معمولاً به دو شیوه در کنار هم قرار می‌دهند: روش جانبی (Porro) و روش مستقیم (Roof). آرایش منشورها در بیشتر دوربین‌های دوچشمی نجومی از نوع جانبی است.

جنس منشورها: برای ساختن منشور دوچشمی‌ها از شیشه‌های مختلفی استفاده می‌کنند. شیشه‌های کراون بوروسیلیکات (BK7) و کراون باریوم (BaK-4) از رایج‌ترین نوع شیشه‌های مورد استفاده در دوربین‌ها هستند و کیفیت اپتیکی خوب و پراکندگی نور کمی دارند.

نوع فوکوس: اغلب دو روش کلی برای تنظیم فوکوس دوربین‌های دوچشمی وجود دارد. یکی فوکوس مرکزی و دیگری فوکوس مستقل و جداگانه. در فوکوس مرکزی، هر دو دوربین با استفاده از پیچی که در میانه‌ی دوربین قرار دارد تنظیم می‌شوند. در حالی که در فوکوس جداگانه، پیچ تنظیم هر کدام از دو لوله‌ی دوچشمی مستقل از دیگری است.

تنظیم دیوپتر (Diopter adjustment): در سیستم فوکوس مرکزی علاوه‌بر پیچ فوکوس مرکزی برای یکی از چشمی‌ها (معمولاً چشمی راست) قابلیت تنظیم مستقل فوکوس هم در نظر می‌گیرند تا تنظیم نهایی دوربین برای هر دو چشم به‌صورت دقیق انجام شود. این ویژگی با نام قابلیت تنظیم دیوپتر شناخته می‌شود.