یکی از بارشهای شهابی مهم قابل‌مشاهده در سال ۲۰۲۴ بارش شهابی برساوشی است. این بارش در ماه‌های جولای و آگوست فعال است و در ۱۳ آگوست به اوج خود می‌رسد.
یکی از عوامل تاثیرگذار بر تعداد شهابهای قابل‌مشاهده نرخ ساعتی سرسویی (ZHR) است. این تعداد شهاب‌هایی است که در شرایط ایده‌آل، اگر بارش مستقیما از بالای سرتان باشد، می‌بینید. در واقعیت تعدادی که خواهید دید به‌میزان قابل‌توجهی کمتر و نزدیک به نصف خواهد بود.
انواع مختلفی از بارشهای شهابی مثل برساوشی، جوزایی و دلتا دلوی جنوبی وجود دارد که بسیار معروف هستند. در این مقاله بهترین بارشهای شهابی و تاریخ‌های خاصی را که می‌توانید آنها را تماشا کنید، معرفی می‌کنیم. پس با ما همراه باشید.
سال ۲۰۲۴ برای علاقه‌مندان نجوم سرشار از رویدادهای هیجان‌انگیز است. این بارش‌ها را از دست ندهید:
بارشهای شهابی سالانه از اجزای ثابت تقویم ستاره‌شناسان و علاقه‌مندان نجوم هستند، زیرا هر سال در یک زمان خاص رخ می‌دهند. اگر زمان درست را انتخاب کنید و کمی صبور باشید، دیدن بارش شهابی کار سختی نیست و به چیزی بیشتر از یک جفت چشم نیاز ندارد.
شهاب در واقع یک پدیده را توصیف می‌کند، یعنی وقتی یک ذره کوچک (شهاب‌واره) وارد جو زمین شده و تبخیر می‌شود. خط درخشانی که در نتیجه این رویداد از زمین می‌بینیم بهعنوان شهاب ثاقب یا اصطلاح عامیانه‌تر ستاره دنبالهدار شناخته می‌شود.
دنباله‌های متوسط توسط شهاب‌واره‌هایی به‌اندازه دانه شن ایجاد میشوند. شهاب‌واره‌های بزرگ‌تر دنباله‌های بسیار درخشانی تولید می‌کنند که اگر قدر ظاهری آنها بیشتر از ۴- باشد (مثل زهره)، بهعنوان گلوله آتشین (آذرگوی) شناخته میشوند.
دنباله‌های روشن معمولا ستونی درخشان از گاز یونیزه به‌نام رد شهاب باقی می‌گذارند که با گذشت زمان محو می‌شود. بعضی از آنها ممکن است چند ثانیه دوام بیاورند و در اثر بادهای جوی در ارتفاع بالا پخش شوند.
بارشهای شهابی معمولا با ستاره‌های دنبالهدار پیوند خورده‌اند، اگرچه تعداد انگشت‌شماری از آنها با سیارک‌هایی مثل فایتون ۳۲۰۰، منبع بارش شهابی جوزایی، مرتبط هستند.
وقتی ستاره دنبالهدار دور خورشید می‌چرخد، غبار آزاد می‌کند. بعد از گردش‌های متعدد، این گرد و غبار در اطراف مدار پخش می‌شود. زمین سالانه از میان جریان‌های غبار متعددی عبور می‌کند. در این زمان، تعداد ردهای مشاهده‌شده افزایش می‌یابد. اوج فعالیت زمانی رخ می‌دهد که زمین از متراکم‌ترین قسمت جریان عبور می‌کند.
بارش شهابی نام خود را از صورت فلکی می‌گیرد که اوج فعالیت در آن رخ می‌دهد. مثلا، بارش شهابی برساوشی زمانی اوج فعالیت را نشان می‌دهد که کانون آن در صورت فلکی برساوش باشد.
تصویر زیر نشان می‌دهد که چطور می‌توانیم شهابهای بارشی را از تکشهاب تشخیص دهیم.
نرخ ساعتی سرسویی (ZHR) عددی است که تعداد شهاب‌هایی را که می‌توان در طول بارش دید بیان می‌کند. در واقعیت این عدد برای بهنجار کردن نرخ بارش شهابی برای اهداف مقایسه‌ای استفاده می‌شود و نشان‌دهنده نرخ واقعی بصری نیست.
این اصطلاح فرض می‌کند که نقطه کانونی بارش مستقیما بالای سر (در نقطه اوج) است و زیر آسمانی کاملا صاف و تاریک و بدون هیچ مانع بصری آن را تماشا می‌کنید. در واقعیت، تمام شرایط همیشه برآورده نمی شوند. بنابراین تعداد واقعی شهاب‌هایی که دیده میشوند معمولا به‌طور قابل‌توجهی کمتر از ZHR ذکرشده است.
تقویم زیر تاریخ بارشهای شهابی سالانه را نشان می‌دهد. منظور از شهاب در ساعت همان نرخ ساعتی سرسویی است.
هر شهابی متعلق به یک بارش فعال فعلی نیست. بارشهای متعدد گاهی همزمان هستند و شهابهای تصادفی یا تکشهاب ممکن است هر زمانی رخ دهند.
روش‌های مختلفی برای شناسایی شهاب بارشی وجود دارد که مهم‌ترین آنها این است که بررسی کنیم آیا رد آن از کانون بارش می‌آید یا نه. اگر نه، قطعا شهاب بارشی نیست.
طول رد نیز با فاصله از کانون تغییر می‌کند. ردهایی که از نزدیک آن شروع میشوند به‌دلیل چشم‌انداز سه‌بعدی کوتاه به‌نظر می‌رسند. طول ظاهری رد تا ۹۰ درجه از کانون افزایش می‌یابد و بعد از آن دوباره کوتاه می‌شود.
ردهای دورتر از ۹۰ درجه به‌سمت مخالف کانون هم‌گرا میشوند. ردهای طولانی که از نزدیکی کانون شروع میشوند، از نظر آماری بعید است که متعلق به بارش باشند.
در روش دیگری که کمی پیچیده‌تر است، می‌توانیم رنگ و سرعت را بررسی کنیم. رنگی که در رویدادهای روشن‌تر یا در عکس‌ها قابل‌مشاهده است، معمولا مشخصه یک بارش خاص است. به‌طور مشابه، سرعت رد در هر بارشی فرق می‌کند. یک رد سریع در بارش آهسته احتمالا مهمان ناخوانده است.
| برای اطلاع از مقاله شواهد فرود انسان روی ماه روی لینک کلیک کنید. |
شهابهای تصادفی که متعلق به بارش خاصی نیستند ممکن است هر زمانی دیده شوند. آنها بهعنوان تکشهاب شناخته میشوند و از جهتهای مختلف میآیند. اگرچه تکشهابها به یک جریان دنبالهدار تعلق ندارند، بسیاری از آنها از نظر منطقه منشا خود در آسمان به هم مرتبط هستند.
اگر می‌خواهید بارش بعدی را ببینید، نکات زیر را رعایت کنید:
هنگام تماشای بارش شهابها بهتر است روی صندلی کمپینگ بنشینید یا دراز بکشید تا به گردنتان فشار وارد نشود. در ۶۰ درجه به آسمان نگاه کنید. جایی که ضخامت اتمسفر بهاندازهای نیست که روشنایی ردها را کاهش دهد، ولی برای دیدن بیشترین شهابها کافی است.
در حالت ایده‌آل، بارش را از جایی تاریک و بدون نورهای سرگردان تماشا کنید. حتما ۳۰ دقیقه به چشمانتان فرصت دهید تا به تاریکی عادت کنند. بهتر است مدت زمان تماشا مضربی از ۳۰ دقیقه باشد، مثلا ۳۰، ۶۰ یا ۹۰ دقیقه. همچنین جهتی را انتخاب کنید که نمای واضح و بدون مانعی ارائه کند. تماشای بارش شهابی زمان خوبی برای یادگیری صورت‌های فلکی است. این فرصت را از دست ندهید و برای بارش بزرگ بعدی آماده شوید.
