چرا کیفیت تصویر تلسکوپ عالی من کم است؟ seeing یا دید نجومی چیست؟

در این مقاله درباره پارامتر دید نجومی و کاربرد آن در رصد آسمان اطلاعات کسب خواهید کرد.
حتما در طول رصدهای شبانه متوجه چشمک زدن ستارگان آسمان شده‌اید. این پدیده به دلیل آشفتگی‌های هوا در جو زمین اتفاق می‌افتد. پارامتر دید نجومی به میزان سوسو زدن اجرام آسمانی اشاره می‌کند. در شرایطی که دید کم باشد، وضوح تصویر جرم آسمانی کاهش می‌یابد. در این شرایط جزئیات کمتری دیده می‌شود و تصویر مدام دچار تلاطم و لرزش خواهد بود. این اتفاق در مورد ماه و سیارات با شدت بیشتری بروز پیدا می‌کند. تاثیر این پارامتر مهم را می‌توان در رصد جزئیاتی مانند کمربندهای مشتری، چاله‌های ماه، عوارض مریخ، ستاره‌های دوتایی و لکه‌های خورشید مشاهده نمود.

اگر به یک CCD با نرخ تصویربرداری بالا مجهز باشید می‌توانید عکس‌های متوالی بسیاری را از جرم مورد نظر خود بگیرید. با روی هم انداختن این عکس‌ها می‌توان تا حدی دید بد را جبران کرد ولی متاسفانه هیچ راه حلی برای حذف تاثیر بد این پدیده وجود ندارد. موضوع نا امیدکننده دیگر این است که اثرات مخرب دید نجومی بد ممکن است در آسمان‌های تاریک و برای تلسکوپ‌های حرفه‌ای نیز اتفاق بیافتد. به عبارت دیگر، دید نجومی توسط اتمسفر زمین به ما دیکته می‌شود.

به طور کلی می‌توان اختلالات جوی را در سه منطقه تقسیم‌بندی کرد. اما اختلالی نزدیک‌تر از آنها نیز وجود دارد و آن درون لوله تلسکوپ شماست! جریان هوای داخل لوله تلسکوپ تلاش می‌کند با هوای محیط به تعادل برسد و این موضوع منجر به جریان همرفتی می‌شود. به همین دلیل است که پیش از آغاز رصد یا عکاسی باید اجازه دهید تا ابزارهای شما با محیط اطراف هم‌دما شوند.
اولین محدوده اختلالات جوی از سطح زمین تا 30 متر بالاتر از آن جریان دارد. سطح زمین و ساختمان‌های اطراف در طول روز گرمای خورشید را جذب کرده و در ساعات خنک‌تر شب، آن را آزاد می‌کنند تا به تعادل گرمایی برسند. جریان‌های همرفتی باعث تغییر ضریب شکست هوا می‌شوند. این موضوع خود را در سوسو زدن ستارگان نشان می‌دهد. اگر تجربه عکاسی طولانی از یک ستاره را داشته باشید متوجه خواهید شد که رنگ ستاره نیز با تغییر فاصله آن از افق عوض می‌شود.

دومین محدوده مهم، تروپوسفر مرکزی است که از 10 متر بالاتر از سطح زمین آغاز شده و تا 1000 متری ادامه دارد. اختلالات این محدوده ناشی از مناطق پرجمعیت اطراف محل رصد و عوارض زمین است که جریان آزاد هوا را مختل می‌کنند.

محدوده سوم نیز تروپوپوز نام دارد که ناحیه انتقال بین تروپوسفر و استراتوسفر است. در این بخش جت استریم وجود دارد. این جریان هوایی جزو قویترین بادهای اتمسفری هستند که سرعت آنها ممکن است به بیش از 400 کیلومتر بر ساعت نیز برسد!
تمامی عوامل فوق در کمین نشسته‌اند تا جزئیات شگفت‌انگیز رصدی را از شما بربایند. ولی پارامتر دید نجومی بد نمی‌تواند تمامی لذت یک شب رصدی را از بین ببرد. سوژه‌های رصدی بسیاری وجود داردن که متاثر از این موضوع نیستند از جمله تمام رخدادهایی که با چشم برهنه رصد می‌شوند.

چگونه دید خوب را پیش‌بینی کنیم؟

پیش‌بینی دید خوب مانند پیش‌بینی وضع هواست و نمی‌توان آن را با دقت بسیار بالا انجام داد. با این حال می-توان گفت معمولا در شرایطی که یک جبهه هوای سرد جایگزین هوای گرم پیشین می‌شود، پارامتر دید را تخریب می‌کند. همچنین پارامتر دید با سرعت کم باد رابطه‌ای قوی دارد. خوشبختانه سایت‌هایی وجود دارند که می‌توانند وضعیت دید را برای شما پیش‌بینی کنند که لینک یکی از آنها به شرح زیر است.

در انتهای مقاله ذکر این مطلب هم ضروری است که شرکت ZWO قطعه‌ای با نام لنز تصحیح کننده پراکندگی نور جوی مدل ZWO 1.25″ ADC تولیدکرده که تاثیر بد آشفتگی‌های هوا در جو زمین را بویژه در هنگام عکاسی نجومی از ماه و سیارات به مقدار قابل توجهی کم می‌کند.

منبع اقتباس: BBC Sky at Night

امتیاز شما به این مطلب

ارسال دیدگاه

موسسه طبیعت آسمان‌شب

مؤسسۀ طبیعت آسمان شب مجموعه‌ای علمی و فرهنگی است که از مهرماه ۱۳۸۱ با مدیریت بهرنگ امین‌تفرشی فعالیت پیوسته‌اش را آغاز کرده‌است. این مؤسسه با در اختیار داشتن گروهی متخصص و متعهد در حیطه‌های مختلفی از دانش نجوم و طبیعت در حال فعالیت است که این موارد از تهیه ابزارهای نجومی، تدوین منابع آموزشی، ارائۀ آموزش‌های لازم به علاقمندان نجوم و ستاره‌شناسی گرفته تا انجام فعالیت‌های گسترده در زمینه احداث و تجهیز رصدخانه‌های شخصی و دانشگاهی، ساخت ابزارهای روزآمد آموزشی مانند آسمان‌نما و ربات‌های آموزش‌دهنده و … را پوشش می‌دهد.