قطب جنوب در پایینترین نقطه روی زمین قرار دارد. این نقطه دقیق تقاطع جنوبی محور و سطح زمین محسوب میشود. وقتی در قطب جنوب باشید، به هر طرف که بروید در جهت شمال خواهد بود. عرض جغرافیایی این منطقه 90 درجه جنوبی است و تمام خطوط طول جغرافیایی در آن جا و همچنین قطب شمال به یکدیگر میرسند. در این مقاله شما را با سردترین و مرموزترین نقطه زمین بیشتر آشنا میکنیم، پس همراهمان باشید.
قطب جنوب در کجا واقع شده است؟
قطب جنوب در آنتارتیکا (جنوبگان)، یکی از هفت قاره کره زمین قرار دارد. اگر چه سطح خشکی در جنوبگان تنها حدود صد متر بالاتر از سطح دریا است، اما یخپهنه بالای آن حدودا 2700 متر ضخامت دارد. این ارتفاع باعث میشود که جنوبگان بسیار سردتر از قطب شمال که در وسط اقیانوس منجمد شمالی قرار دارد، باشد. در حقیقت، گرمترین دمای ثبت شده در مرکز محور جنوبی زمین، منفی 12.3 درجه سانتیگراد بوده است.
مرکز محور جنوبی زمین به سردترین نقطه روی زمین نزدیک است. کمترین دمای ثبت شده در جنوبگان، 82.8- درجه سانتیگراد است. این دما در ایستگاه تحقیقاتی وستوک روسیه، در فاصله 1300 کیلومتری ثبت شد.
طلوع آفتاب در قطب جنوب
از آن جایی که زمین در هنگام چرخش به دور خورشید بر روی یک محور کج میچرخد، نور خورشید با شدت زیاد در قطبها میتابد. در واقع، مرکز محور جنوبی زمین هر سال تنها یک طلوع و یک غروب خورشید را تجربه میکند. از جنوبگان، خورشید در تابستان همیشه بالای افق و در زمستان زیر افق است. این بدان معناست که این منطقه تا 24 ساعت روشنایی در تابستان و 24 ساعت تاریکی در زمستان را تجربه میکند.
تکتونیکهای صفحهای
به دلیل تکتونیکهای صفحهای، موقعیت دقیق قطب جنوب دائما در حال تغییر و جا به جایی است. تکتونیک صفحهای فرایندی است که در آن صفحات بزرگ پوسته زمین به آرامی دور سیاره حرکت میکنند، به یکدیگر برخورد کرده و از یکدیگر جدا میشوند.
طی میلیاردها سال، قارههای زمین با هم جا به جا شده و یا از هم دور شدهاند. میلیونها سال پیش، سرزمینی که الان ساحل شرقی آمریکای جنوبی است، در جنوبگان قرار داشت. امروزه، ورقه یخی بالای قطب جنوب هر سال حدود 10 متر جا به جا میشود.
برای اطلاع از مقاله خورشیدگرفتگی چیست؟ روی لینک کلیک کنید. |
اکوسیستم در قطب جنوب
اگر چه سواحل جنوبگان مملو از حیات آبزیان است ولی این زیستگاه برای بسیاری از موجودات زنده بسیار خشن است. در اصل، جنوبگان در وسط بزرگترین، سردترین، خشکترین و بادخیزترین بیابان روی زمین قرار دارد.
بخشهای معتدلتر این بیابان زیستگاه گیاهان بومی مانند خزه و گلسنگ و موجوداتی مثل کنه و مگس است. خود جنوبگان اصلا گیاه بومی یا حیات جانوری ندارد. با این حال، گاهی مرغهای دریایی مانند اسکویا در صورتی که راهشان را گم کنند، در قطب جنوب مشاهده میشوند.
اکتشافات در قطب جنوب
در اوایل قرن بیستم رقابت بر سر کاوش قطب جنوب شروع شد. بعد از سفر اکتشافی کاپیتان انگلیسی به اسم «رابرت فالکون اسکات» در سال 1994، دیگر کاشفان آمریکایی و اروپایی نیز در تلاش بودند تا هر طور شده است خود را به جنوبگان برسانند. کاپتان اسکات و دیگر دوستان مکتشف او از جمله «ارنست شکلتون»، به 660 کیلومتری قطب رسیدند اما به دلیل شرایط آب و هوایی و کمبود امکانات مجبور به بازگشت شدند. آنها قصد داشتند از بهترین تکنیکها برای جمع آوری اطلاعات و نمونهگیری استفاده کنند.
ارنست شکلتون در سفری دیگر در سال 1907 به 160 کیلومتری جنوبگان رسید اما دوباره به دلیل آب و هوا مجبور به بازگشت شد. اکتشافهای او بیشتر با هدف رسیدن به قطب جنوب بودند.
در تلاشی دوباره، کاپتان اسکات با جمع آوری بودجه عمومی برای اکتشاف بعدی خود در سال 1910 تدارکات و تجهیزات علمی بسیاری را آماده کرد. علاوهبر ملوانان و دانشمندان تیمش، این اکتشاف شامل گردشگرانی نیز میشد. مهمانانی که در ازای شرکت، به تامین بودجه این سفر کمک کردند.
حمل و نقل به قطب جنوب
تقریبا تمام دانشمندان و پرسنل پشتیبانی و همچنین تجهیزات، از راه هوایی به جنوبگان منتقل میشوند. هواپیماهای نظامی مقاوم بیشتر از ایستگاه مک موردو، یک تاسیسات آمریکایی در سواحل قطب جنوب و پرجمعیتترین منطقه این قاره به پرواز در میآیند. آب و هوای بد و غیر قابل پیشبینی در اطراف قطب معمولا باعث به تاخیر افتادن پروازها میشود.
در سال 2009، ایالات متحده ساخت و ساز مسیر پیمایش قطب جنوب را به پایان رساند. این جاده آسفالت نشده که بزرگراه مک موردو-قطب جنوب نیز نامیده میشود، بیش از 1600 کیلومتر روی صفحه یخی جنوبگان، از ایستگاه مک موردو تا ایستگاه قطب آموندسن-اسکات طول دارد.
حدود 40 روز طول میکشد تا منابع از مک موردو به قطب برسند اما این مسیر بسیار قابل اعتمادتر و کم هزینهتر از پروازهای هوایی است. این بزرگراه همچنین تجهیزات بسیار سنگینتر (مانند تجهیزات مورد نیاز آزمایشگاههای اترفیزیک قطب جنوب) نسبت به هواپیماها را تامین میکند.
منابع و مناقشههای ارضی
به طور کلی قاره قطب جنوب هیچ مرز سیاسی و رسمی ندارد. 7 کشور قبل از معاهده قطب جنوب در سال 1959 ادعاهای مشخصی نسبت به قلمرو قطب جنوب داشتند که از نظر قانونی هیچ ادعایی به رسمیت شناخته نشد.
چند دانستنی جالب در مورد قطب جنوب
- بزرگراه پیمایشی سرد و دورافتاده جنوبگان سنگفرش نشده است. این بزرگراه با پر کردن شکافهای عمیق در لایه یخی قطب ساخته شده است. تنها وسایل نقلیه موجود در این بزرگراه تراکتورهای مخصوص مجهز به سورتمههای یدککش تخصصی هستند.
- معدود مکتشفانی که در ایستگاه آموندسن-اسکات قطب جنوبی میمانند، یک سنت سالانه دارند. بعد از اینکه آخرین هواپیمای تدارکاتی مرکز را ترک کرد (این هواپیما به مدت شش ماه دیگر برنمیگردد)، آنها دو فیلم را تماشا میکنند.
اولی The Thing درباره یک موجود ناشناخته انگلی است که یک مرکز تحقیقاتی در جنوبگان را نابود میکند و دیگری The Shining درباره سرایداری است که در هتلی دورافتاده در یک شهر گیر میکند.
- در جنوبگان زمان با استفاده از طول جغرافیایی محاسبه میشود. مثلا زمانی که خورشید مستقیما بالای سر قرار میگیرد، زمان محلی حدودا ظهر است. با این حال، تمام خطوط طول جغرافیایی در قطبها به هم میرسند و خورشید فقط دو بار در سال (در اعتدالین) بالای سر است.
به همین دلیل، دانشمندان و کاوشگران در قطبها اطلاعات مرتبط با زمان را با استفاده از هر منطقه زمانی که میخواهند ثبت میکنند.
نتیجه
در این مقاله به شگفتی ها و عجایب قطب جنوب پرداختیم و همچنین به این سوال که قطب جنوب کجاست نیز پاسخ دادیم. عجایب قطب جنوب هنوز به طور کامل کشف نشده زیرا که دسترسی به آن منطقه بسیار سخت و دشوار است.
دانشمندان نجوم و فضا نیز با وارد شدن به این منطقه و اسکان تلسکوپ در قطب به مطالعات خود در مورد آسمان می پردازند. همچنین افرادی که به صورت مهمان و برای تامین مخارج این سفرهای اکتشافی پای به این مناطق می گذارند نیز با تلسکوپ می توانند شگفتی های آسمان را تماشا کنند.
اگر شما هم علاقمند به نجوم و ستاره شناسی هستید می توانید با خرید تلسکوپ از آسمان و عجایب آن مطلع شوید. خرید تلسکوپ در سایت آسمان شب بسیار ایمن و راحت انجام می شود.
برای دانلود مقاله قطب جنوب اطلاعاتی که باید درباره این منطقه شگفتانگیز بدانید روی لینک کلیک کنید. |