هم خطی اپتیکی به معنی تنظیم بودن دقیق اینه ها و یا عدسی های یک سیستم اپتیکی همانند تلسکوپ می باشد.فقط در این حالت است که تلسکوپ می تواند بهترین تصویر خود را ارائه دهد.به عبارت دقیق تر منطبق کردن محورهای اپتیکی بر یکدیگر به هم خطی اپتیکی می انجامد.
تلسکوپهای نیوتونی به مرور زمان به دلیل حمل و نقل و همچنین ضربه های ناشی از استفاده از هم خطی اپتیکی خارج می شوند و کیفیت تصاویر تولیدی کاهش می یابند.هرچه نسبت کانونی تلسکوپی نیوتونی کمتر باشد به هم خطی اپتیکی حساس تر است و از این رو باید بیشتر مراقب تنظیم بودن تلسکوپتان باشید.
در تصویر روبه‌رو می توانید افت کیفیت ناشی از هم خط نبودن تلسکوپ را ملاحظه کنید.
اگر از تلسکوپی نیوتونی استفاده می کنید دیر یا زود با این موضوع مواجه خواهید شد و باید تلسکوپتان را مجدد تنظیم کنید. نکته ای که در این مورد وجود دارد این است که بعضی تازه کاران از دستکاری پیچهای تلسکوپشان می ترسند و سعی می کنند که تا حد امکان از دست زدن به این پیچها خودداری کنند.ولی باید اشاره کرد که به هیچ عنوان نترسید و سعی کنید هم خط کردن تلسکوپتان را فرا بگیرید.
هم خط ساز لیزری وسیله ایست که در درون ان یک لیزر با نور قرمز قرار داده شده است و با دقت بسیار بالایی لیزر داخلی با خود دستگاه موازی شده است و می تواند باریکه ای لیزری بسیار موازی با خود بدنه دستگاه تولید کند.هم خط کننده درون فوکوسر همانند یک چشمی استاندارد 1.25 اینچ قرار می گیرد و باریکه ای لیزر که با دقت بسیار بالایی با بدنه موازی شده است به درون لوله تلسکوپ می فرستد.اگر این باریکه نور درست به مرکز اینه اصلی برخورد نماید و سپس طوری بازتاب نماید که هنگام برگشت به خود هم خط ساز درست وارد نقطه ای شود که از ان خارج شده بود این به این معنی است که اینه ها درست تنظیم شده اند.
برای هم خط کردن تلسکوپ نیوتونی تان لازم است که مرکز اینه اصلی تان را به دقت بسیار بالایی مشخص کنید و درست در مرکز ان حلقه ای کاغذی را بطور دائم بچسبانید . از اینکه به اینه تلسکوپتان جسمی را بطور دائم بچسبانید نترسید زیرا مرکز اینه اصلی تان عملا کور است و نوری به ان نمی رسد پس با خیال راحت کارتان را انجام دهید.البته امروزه تقریبا تمام تلسکوپهای نیوتونی مانند تلسکوپهای SKYWATCHER مرکز اینه اصلی شان قبلا در کارخانه مشخص شده و حلقه ای کاغذی در مرکزشان چسبانده می شود.اگر احیانا از تلسکوپی استفاده می کنید که مرکز اینه اصلی اش مشخص نشده همانند تصاویر زیر می توانید این کار را انجام دهید.حلقه ای کاغذی را یا می توانید بصورت برچسبهایی ار فروشگاههای لوازم تحریر خریداری کرده و یا انرا خودتان بسازید.قطر بیرونی انرا حدود 10 میلیمتر و قطر داخلی اش را حدود 5 میلیمتر انتخاب کنید.
بعد از مشخص کردن مرکز اینه تان حال می توان شروع به کار کرد .ابتدا از تنظیم اینه دوم شروع می کنیم اینه ای که در ابتدای لوله قرار گرفته و زاویه 45 درجه دارد.بعد از قرار دادن هم خط ساز درون فوکوسر و روشن کردن ان پیچهای تنظیم این اینه را چنان حرکت می دهیم که نقطه قرمزحاصل از لیزر دقیقا وسط حلقه کاغذی بیافتد.
حال نوبت تنظیم اینه اصلی است .برای تنظیم ان از پیچهای پشت لوله استفاده می کنیم.باریکه نور لیزر بعد از خروج از هم خط ساز به اینه تخت 45 درجه می رسد و به درون لوله بازتاب می شود و سپس به مرکز اینه اصلی رسیده و دوباره بازتاب شده و به اینه تخت می رسد و اینه تخت دوباره نور لیزر را به سمت هم خط ساز هدایت می کند. اگر اینه اصلی تنظیم نباشد برگشت نور بر روی صفحه تخت هم خط ساز می افتاد ولی کمی با فاصله از خروجی لیزر .
حال پیچهای تنظیم اینه اصلی که در پشت تلسکوپ واقع شده اند را چنان تنظیم می کنیم که نقطه نورانی درست در مرکز صفحه تخت 45 درجه یا به عبارتی به نقطه ای برگردد که از ان خارج شده است.
حال تلسکوپتان با دقت بالایی هم خط شده است.
