متن و عکس‌ها از طاها قوچکانلو

به نظر شما یک تلسکوپ ایده‌آل برای عکاسی نجومی چه تلسکوپی است؟ این پرسش بارها و بارها در مؤسسه‌ی آسمان شب تکرار می‌شود.

(همه‌ی عکس‌های این مقاله با تلسکوپ ریچی-کرتین 6 اینچی اسکای واچر گرفته شده است.)

نکته‌ی مهم در انتخاب تلسکوپ ویژه برای عکاسی نجومی، به حداقل رسیدن خطاهای اپتیکی در آن است. در بین شکستی‌ها، تلسکوپ‌های آکروماتیک‌ خطای رنگی دارند، ولی تلسکوپ‌های آپوکروماتیک این خطاها را ندارند و تنها خطای موجود در آن‌ها انحنای میدان یا تخت نبودن تصویر است که با تخت‌کننده‌ی تصویر رفع می‌شود. در بازتابی‌ها هم نیوتنی‌ها خطای کما دارند، یعنی ستاره‌ها با فاصله گرفتن از مرکز، کشیدگی گیسو مانند پیدا می‌کنند که با فاصله گرفتن از مرکز تشدید می‌شود. همین‌طور در اشمیت کاسگرین‌ها نیز خطاهایی از این دست مشاهده می‌شود و خطای کرویت نیز در انواع نیوتنی‌ها، کاسگرین‌ها و ترکیبی‌ها که آینه‌ی کروی یا سهموی دارند به چشم می‌خورد. در این بین ساختار فوق‌العاده‌ای از تلسکوپ‌های بازتابی وجود دارد که با همان ساختار کاسگرین‌های کلاسیک ولی با آینه‌های هذلولی تغییر ماهیت داده است. این نوع تلسکوپ‌ها ریچی-کرتین نام دارند.

در این ساختار دیگر خبری از خطاهای رنگی (به علت بازتابی بودن) و خطاهای کما و کروماتیک وجود ندارد اما در مقابل همان مشکل تخت نبودن تصویر و علاوه بر آن خطای آستیگمات وجود دارد که با تصحیح‌کننده‌های مناسب رفع می‌شوند. تا چندی پیش این ساختار با قیمت‌هایی بسیار گزاف در کارخانه‌هایی خاص تولید و به بازار عرضه می‌شد اما امروزه شرکت GSO این تلسکوپ‌ها را در ابعاد گوناگون و با قیمتی بسیار ارزان به بازار عرضه کرده است.

این تلسکوپ با قطری معادل 6 اینچ و نسبت کانونی 9 تلسکوپ خیلی سریعی نیست ولی با استفاده از تخت‌کننده‌های تصویر که کاهش‌دهنده‌ی نسبت کانونی نیز هستند نسبت کانونی تا 75/6 کاهش پیدا می‌کند و سرعت را تا 77/1 برابر افزایش می‌دهد و با فاصله‌ی کانونی 1026 می‌توانید با بزرگ‌نمایی مناسب به سراغ اجرامی نه‌چندان بزرگ مانند کهکشان‌ها بروید. البته در تستی که روی آن انجام دادیم بدون کاهش‌دهنده‌ی نسبت کانونی و با فاصله‌ی کانونی 1350 هم به عکاسی پرداختیم که تصاویر بسیار جالب شدند و در هر دو حالت تصاویر از نظر تخت بودن (در دوربین‌هایی با برش 6/1) قابل قبول بودند.
یکی از نکات مهم در این تلسکوپ ساخت بسیار عالی آن است. وجود نگه‌دارنده‌های بسیار عالی برای آینه‌ی ثانویه، استحکام آن را برای خارج شدن از هم‌خطی بالا می‌برد. همچنین وجود فوکوسر 2 اینچی دو سرعته کریفورد با نسبت 1 به 11 از دیگر خوبی‌های این تلسکوپ به شمار می‌رود. درون لوله‌ی این تلسکوپ بافل‌هایی قرار داده شده است که تا حد زیادی از بازتاب نور درون لوله جلوگیری می‌کند.

شیوه‌ی قرارگیری تلسکوپ راهنما ما را بسیار به چالش کشید و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که نه نیاز به صفحه است و نه چیز دیگری، بلکه حلقه‌های تلسکوپ‌هایی مثل 7 یا 8 میلی‌متری شکستی به‌آسانی به روی بدنه پیچ می‌شوند و آن را نگه می‌دارند، البته این در صورتی است که اتوگایدر از حساسیت قابل قبولی برخوردار باشد تا برای پیدا کردن ستاره‌ی راهنما نیازمند به حرکت دادن تلسکوپ راهنما نباشید.

تفاوت بین این ساختار با تلسکوپ‌های آپو را می‌توان در قیمت‌شان دید. می‌توانید با پرداختن هزینه‌ای معادل 5 تا 10 درصد قیمت آپوکروماتیک، تلسکوپ ریچی-کرتینی در همان اندازه داشته باشید.

این ساختار در اندازه‌ی 6 اینچ تلسکوپی بسیار ایده‌آل از لحاظ قیمت، وزن، حجم و کیفیت است. با صرف هزینه‌ی کم (بسیار ارزان‌تر از آپوکروماتیک 80 میلی‌متری) می‌توانید این تلسکوپ را بخرید که با وزنی معادل 5/5 کیلوگرم شما را در انتخاب پایه دچار محدودیت نمی‌کند و در کل بسیار کم‌حجم و کم‌هزینه می‌توانید به شکل حرفه‌ای عکاسی نجومی را آغاز کنید و ادامه دهید.