علی ابراهیمی سراجی
چشم سلطان بدن و جزء اجزای حیاتی رصدگران آسمان و عاشقان نجوم محسوب می شود. از طرفی خورشید هم یگانه ستاره ی هستی بخش منظومه ی شمسی است که نور و گرمای آن باعث وجود حیات بر روی کره ی خاکی ما است. حال اگر بخواهیم لحظاتی را به این ستاره ی بزرگ خیره شویم چه اتفاقی روی می دهد؟ بله، نور شدید خورشید چشمان شما را خیره می کند و حتی نگاه بیش از حد باعث آسیب جدی به شبکیه خواهد شد.
البته نور شدید خورشید به اندازه کافی همه را مجاب می کند که به آن نگاه نکید. ولی در پدیده هایی مانند خورشیدگرفتگی، گذر عطارد و زهره و مشاهده ی لکه های خورشید چگونه به این ستاره ی پرنور بنگریم؟ نور خورشید علاوه بر امواج مرئی، امواج غیرمرئی دیگری نیز دارد یعنی ماوراء بنفش و مادون قرمز که پرتوهای آن برای چشمان ما مضر هستند و در درازمدت باعث به وجودآمدن بیماری های چشمی به خصوص آب مروراید در چشمانمان می شود. پس هر فیلتری برای رصد خورشید مناسب نیست و بایستی استانداردهای لازم را داشته باشد.
فیلترهای خورشید به صورت امواج مرئی در طول موج های مختلف تقسیم می شوند که معروفترین فیلترها به نام مایلار، شیشه ای و هیدروژن آلفا (اچ-آلفا) است.
عینک های خورشیدی هم نوعی فیلتر استاندارد هستند که برای رصد ایمن خورشید با چشم غیرمسلح کاربرد دارند. مزیت استفاده از این گونه فیلترها رصد راحت و مداوم خورشید با چشم غیرمسلح است. یعنی بدون نیاز به هیچ ابزار ی می توانید به رصد ایمن از خورشید بپردازید. مؤسسه طبیعت آسمان شب یکی از معروفترین عینک های خورشیدی به نام Solar Shadoes را تقدیم به علاقه مندان رصد ایمن خورشید می کند که خورشید از پشت آن به رنگ نارنجی دیده می شود.
این نوع فیلترها به صورت ورقه های خاکستری در دسترس عموم قرار دارند و بسیار باریک و ظریف هستند و در صورتی که در جای مناسبی نگهداری و با احتیاط از آن استفاده نشود امکان هر نوع آسیب دیدگی را دارد. خورشید در پشت این گونه فیلترها به رنگ سفید دیده می شود. زمانی این گونه از فیلترها به صورت ورقه ای و برشی در اختیاز علاقه مندان قرار می گرفت. ولی اکنون این فیلترها با اندازه های متفاوت و به اندازه دلخواه ابزار رصدیتان در محل مؤسسه موجود است. زمانی که قطر ابزار رصدی افزایش یابد استفاده از این نوع فیلترها به علت افزایش آسیب پذیری نامناسب است. با این حال فقط کافی است تا قطر دهانه ی ابزار رصدی خود را بدانید و با مراجعه به لینک فوق سفارش لازم را جهت تهیه فیلترهای مناسب بدهید.
نوع دیگر از فیلترهای رصدی خورشید به صورت شیشه ای است که خورشید را به رنگ نارنجی به شما نشان می دهند. فیلترهای شیشه ای با اندازه های متفاوت بر روی ابزار رصدی نصب می شوند و عمر و دوام بیشتری برای رصد خورشید خواهند داشت و دیگر اعوجاج فیلترهای مایلار را ندارند. مؤسسه طبیعت آسمان شب انواع و اقسام این فیلترها را برای انواع تلسکوپ ها در اختیار شما عزیزان قرار می دهد که می توانید از طریق لینک فوق مشاهده نمائید.
اگر علاقه مند به رصد جزئیات بیشتری از خورشید هستید مانند شراره های سوزان، جریانات گازی و حباب های داغ گاز بر روی خورشید هستید پس بدون شک مشاهده ی خورشید را در این طول موج به شما پیشنهاد می کنیم. فیلترهای اچ- آلفا بیشتر به صورت تلسکوپ های خورشید در دسترس عموم هستند ولی به صورت فبلتر مجزا به صورت 40، 50، 60 و 100 موجود است که برای فواصل کانونی مختلف طراحی شده و البته بایستی برای سفارش آن با موسسه تماس بگیرید
اگر از فیلترهای مایلار سود می برید و قطر ابزار شما زیر 8 اینچ باشد بهتر است ابعاد آن اندازه تلسکوپ شما باشد. مزیت این روش استفاده از تمام میدان دید ابزار رصدی شماست و کار رصد و عکاسی بسیار آسان است. اگر هم ابزار رصدی شما بزرگتر بود می توانید فیلترهای کوچکتری را تهیه کنید و بر روی ورودی نور ابزار نصب نمائید. با توجه به این نکته که موسسه طبیعت آسمان شب انواع مختلف این فیلترها را برای ابزارهای رصدی مختلف در اختیار دارد بنابراین انتخاب شما از مجموعه ی این فیلترهای می تواند راحت تر باشد.
نصب فیلترهای شیشه ای هم با توجه به وجود 3 گیره در دور فیلتر بسیار آسان است و باز هم می توانید از وجود انواع مختلف این فیلترها سود ببرید.
امیدواریم که همواره با نگاهی ایمن به خورشید بنگرید.
