۵۰×۱۰؟ معنای این اعداد چیست؟
عدد نخست بیانگر بزرگنمایی دوچشمی است. مثلاً دوچشمی ۵۰×۱۰ تصویر را ۱۰ برابر می‌کند. این به آن معناست که اشیاء ۱۰ برابر بزرگ‌تر از زمانی دیده می‌شوند که از دوچشمی استفاده نشود.
دومین عدد بیانگر اندازۀ عدسی شیئی (برحسب میلی‌متر) است. شیئی عدسی بزرگی است که در یک سر هر یک از لوله‌های دوچشمی قرار دارد. هر اینچ تقریباً ۲۵ میلی‌متر است بنابراین شیئی دوچشمی ۵۰×۱۰ تقریباً ۲ اینچ است. اندازۀ عدسی‌های شیئی عامل تعیین‌کنندۀ توان گردآوری نور دوچشمی است. به بیان دیگر، هر چه عدسی شیئی در دوچشمی‌های نجومی بزرگ‌تر باشد، چیزهای بیشتری می‌توانید ببینید. برای دیدن چشم‌اندازها در روز هر چه شیئی بزرگ‌تر باشد، تصویر روشن‌تر و واضح‌تر است. اما با بزرگ‌تر شدن اندازۀ شیئی اندازه و وزن دوچشمی هم بیشتر می‌شود و قیمت آن هم تقریباً به‌طور نمایی افزایش می‌یابد.
پس ۷۰×۳۶-۱۲ و ۱۰۰×۴۰/۲۵ یعنی چه؟
هرگاه پیش از علامت x بیش از یک عدد وجود داشته باشد، به آن معناست که دوچشمی می‌تواند چند مقدار بزرگنمایی داشته باشد. اگر اعداد با علامت «-» از هم جدا شده باشند (مثلاً ۷۰×۳۶-۱۲)، به آن معناست که دوچشمی از نوع زوم (zoom) است و می‌توان با حرکت دادن پیچ زوم بزرگنمایی دوچشمی را از مقدار عدد نخست تا عدد دوم (در این مورد از ۱۲ برابر تا ۳۶ برابر) به‌طور پیوسته تغییر داد. توجه: به‌طور کلی ما دوچشمی زوم را پیشنهاد نمی‌کنیم.
از طرف دیگر اگر اعداد با علامت «/» (ممیز) از هم جدا شده باشند، دوچشمی از نوع زوم نیست. در این حالت دوچشمی از چند چشمی با توان ثابت برای دستیابی به چند مقدار بزرگنمایی بهره می‌برد. مثلاً در دوچشمی ۱۰۰×۴۰/۲۵، دو چشمیِ 25x (دوچشمی ۲۵ برابر) و 40x (دوچشمی ۴۰ برابر) روی برجک چرخندۀ چشمی قرار دارد تا بتوانید به‌آسانی بزرگنمایی را بین مقادیر ۲۵ برابر و ۴۰ برابر تغییر دهید. این دوچشمی‌ها محدودیت‌های دوچشمی‌های زوم را ندارند.
«قطر مردمک خروجی» چیست؟
قطر مردمک خروجی عبارت است از قطر پرتو نور فرودی از چشمی‌های دوچشمی به چشم. محاسبۀ اندازۀ این قطر براساس اندازۀ شیئی و بزرگنمایی آسان است. قطر مردمک خروجی برابر است با قطر شیئی تقسیم بر بزرگنمایی. بنابراین قطر مردمک چشمی یک دوچشمی ۸۰×۲۰ حدود ۴ میلی‌متر است. داشتن مردمک خروجی بزرگ‌تر مطلوب‌تر است؛ به‌ویژه اگر از دوچشمی برای مقاصد نجومی استفاده شود. زیرا مردمک چشم انسان در تاریکی گشادتر می‌شود. هر چه قطر مردمک خروجی بزرگ‌تر باشد، تصویر روشن‌تر خواهد بود. زیرا نور بیشتری به شبکیۀ چشم انسان می‌رسد. تصویر در دوچشمی‌ای که به ازای یک مقدار معین از قطر شیئی بزرگنمایی بیشتری دارد، تاریک‌تر است. زیرا پرتو نور باریک‌تری به مقدار شبکیۀ کوچک‌تری می‌رسد.
آیا سن عامل تأثیرگذاری برای انتخاب دوچشمی نجومی است؟
در سن‌های بالا مردمک چشمان ما به اندازۀ دوران جوانی نمی‌توانند منبسط شوند. در جوان‌ترها (مثلاً افراد زیر ۳۰ سال) قطر مردمک اغلب می‌تواند به حدود ۷ میلی‌متر برسد. این مقدار در افرادی که در دهۀ ۵۰ و ۶۰ خود به سر می‌برند، به حدود ۵ میلی‌متر می‌رسد. البته استثناء‌هایی هم وجود دارد، اما همچنان باید این نکته را هنگام انتخاب دوچشمی نجومی در نظر داشت. اگر سن شما به ۶۰ سال رسیده است، دوچشمی ۵۶×۸ با قطر مردمک خروجی بسیار بزرگ ۷ میلی‌متر دیگر تفاوتی با یک دوچشمی با شیئی کوچک‌تر ندارد. اگر مردمک چشم شما در بیشترین مقدار به بزرگی ۵ میلی‌متر می‌رسد، در این صورت بیشتر آن پرتو نور با قطر ۷ میلی‌متر هرگز به شبکیه‌تان نخواهد رسید. در این مورد، بهتر است دوچشمی‌ای با توان بیشتر برای میزان گشودگی مردمک خود (مثل ۶۰×۱۲) برگزینید.
آسودگی چشم (یا فاصلۀ مردمک خروجی) چیست؟
آسودگی چشم یا فاصلۀ مردمک خروجی فاصله‌ای است که باید چشم برای رسیدن به بیشترین کارایی از چشمی‌های دوچشمی داشته باشد. آسودگی چشم به‌طور کلی با افزایش توان کاهش می‌یابد. آسودگی چشم کم (کمتر از ۱۰ میلی‌متر) نیازمند آن است که چشمان‌تان را خیلی به چشمی‌ها نزدیک کنید. در حالی‌که در آسودگی چشم بزرگ‌تر (بیش از ۱۵ میلی‌متر) می‌توان چشم‌ها را در فاصلۀ دورتری از دوچشمی قرار داد.
من عینکی‌ام. کدام دوچشمی را پیشنهاد می‌کنید؟
افرادی که از عینک استفاده می‌کنند، برای آنکه فضای مناسب برای عینک هم وجود داشته باشد (عموماً ۱۵ میلی‌متر حداقل مقدار مورد نیاز است)، به آسودگی چشم بزرگ‌تری نیاز دارند. اما بسیاری از افراد عینکی، احتمالاً با دانستن اینکه برای استفاده از دوچشمی به عینک نیاز ندارند، شگفت‌زده می‌شوند. شما می‌توانید بدون عینک به‌راحتی از دوچشمی استفاده کنید (مگر آنکه میزان آستیگماتیسم چشم‌های‌تان زیاد باشد). بازه فکوس دوچشمی اغلب می‌تواند همان اصلاح آستیگماتیسم را برای چشم شما انجام دهد.
آیا دوچشمی را باید روی سه‌پایه قرار دهم؟
استفاده از سه‌پایه در دوچشمی‌های بزرگ و/یا دوچشمی‌های با بزرگنمایی زیاد بسیار ضروری است؛ به‌ویژه هنگامی که برای اهداف نجومی از دوچشمی استفاده می‌کنید. توجه کنید که برای اتصال بیشتر دوچشمی‌های کوچک به سه‌پایه به تبدیل L احتیاج دارید.
قدرتمندترین دوچشمی‌ای که می‌توان روی دست (بدون سه‌پایه) استفاده کرد کدام است؟
برای افراد مختلف متفاوت است و به بزرگنمایی و اندازه (وزن) بستگی دارد. اما پرسش مهم‌تر این است: برای استفاده در روز می‌خواهید یا استفاده‌های نجومی؟ برای استفاده‌های نجومی، بیشترین بزرگنمایی که می‌توان دوچشمی را روی دست نگاه داشت، 12x است. در بزرگنمایی‌های بالاتر میدان دید آنقدر لرزان می‌شود که نمی‌توان نمای واضحی دید. برای تماشای مناظر در روز می‌توان از بزرگنمایی‌های بزرگ‌تر هم استفاده کرد، زیرا تأثیر لرزش کمتر است. عامل دیگر وزن است. بهتر است دوچشمی‌های با وزن بیش از ۲ کیلوگرم را روی سه‌پایه قرار داد. بنابراین، پیشنهاد کلی ما برای قوی‌ترین دوچشمی قابل استفاده روی دست برای نجوم ۷۰×۱۱ (۳/۱ کیلوگرم) است. برای روز دوچشمی ۸۰×۲۰ (۸/۱ کیلوگرم) را پیشنهاد می‌کنیم. اما اگر چه خیلی سنگین نیست، همچنان دوچشمی بزرگی است و طولش حدود ۳۳ سانتی‌متر است. اگر بیش از حد بزرگ است، می‌توانید به سراغ گزینه‌های کمی کوچک‌تر همچون دوچشمی ۷۰×۱۵ بروید.
آیا رنگ عدسی‌ها همانند عینک آفتابی روی رنگ چشم‌انداز تأثیر دارد؟
در دوچشمی‌های با اندود چندگانه باکیفیت بالا عدسی‌ها به رنگ سبز و/یا سرخ دیده می‌شوند، اما از آنجا که کارایی بالایی دارند، رنگ تصویر را تغییر نمی‌دهند. درباره دوچشمی‌های با اندود نامرغوب که مقدار زیادی از نور و رنگ را همچون آینه بازمی‌تابانند اینگونه نیست. مثلاً دوچشمی‌های با عدسی یاقوتی‌رنگ بیشتر نور قرمز را بازمی‌تابانند و چشم‌انداز از درون آن‌ها به‌طور غیرطبیعی سبز است.
آیا چشم‌انداز درون دوچشمی تلسکوپی وارونه است؟
خیر، تصویر در دوچشمی‌های تلسکوپی با استفاده از منشورهایی اصلاح می‌شود. این به آن معناست که تصویر از درون آن‌ها همانند تصویری است که بدون دوچشمی دیده می‌شود.
بهترین دوچشمی برای استفاده در منازل روبه دریا کدام است؟
اگر پنجره‌ای با نمای دریا در خانه دارید، دوچشمی‌هایی همچون ۱۰۰×۴۰/۲۵ گزینه بسیار مناسبی‌اند. برای داشتن بزرگنمایی مناسب و راحتی کارکرد حتی با دوبرابر قیمت هم نمی‌توانید گزینه بهتری بیابید. اگر بزرگنمایی بیش از 40x می‌خواهید، دوچشمی‌های تلسکوپی با چشمی‌های تلسکوپی قابل تعویض قوی‌ترین دوچشمی‌های موجودند.
محصولات مرتبط با این مقاله در فروشگاه آسمانشب
انواع دوربینهای دوچشمی
انواع تلسکوپهای دابسونی
انواع تلسکوپهای بازتابی
از فروشگاه آسمان شب دیدن کنید
