در گذشته، چند تمدن باستانی بر این باور بودند که زمین مسطح است زیرا راهی برای دانستن حقیقت نداشتند. در کمال تعجب، هنوز هم افرادی هستند که با وجود شواهد غیرقابل‌انکار، اعتقاد دارند که زمین صاف است. چرا برخی چنین باوری دارند و آیا ارزش آن را دارد که با آن‌ها بحث کنیم؟ در ادامه، چند استدلال برای گرد بودن زمین ارائه کرده‌ایم که میتوانید از آن‌ها برای قانع کردن زمین تخت گرایان استفاده کنید. البته، بعید است موفق شوید.
از گرد بودن زمین تقریبا بیشتر از هر موضوع دیگری در قلمرو علوم فیزیکی مطمئن هستیم. آزمایشها و مشاهدات زیادی وجود دارد که بارها و بارها انحنای زمین را آشکار کردهاند.
افق را در نظر بگیرید. همان‌طور که اشیاء از شما دور می‌شوند، کوچک‌تر به‌نظر می‌رسند و به‌آرامی به‌شیوه‌ای منحصربه‌فرد ناپدید می‌شوند. ابتدا قسمت پایینی آن‌ها از دید پنهان می‌شود و سپس قسمت بالایی آن‌ها. اگر یک کشتی را در افق تماشا کرده باشید، حتما می‌دانید درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم. به‌همین ترتیب از فاصله دور، قسمت بالایی اجسام بلند مانند قله کوه‌ها قبل از پایه آن‌ها قابلمشاهده است.
انحنای زمین به‌وضوح از ارتفاع بالا مشخص است. در دسامبر ۱۹۳۰، «آلبرت استیونز»، افسر سپاه هوایی ارتش ایالات متحده، در حالیکه در ارتفاع ۲۱۰۰۰ فوتی (۶۴۰۰ متری) بالای آرژانتین پرواز می‌کرد، عکسی از غرب گرفت.
| بیشتر بخوانید: انواع مختلف ستاره‌ها |
در این عکس، کوه‌های آند در فاصله ۲۸۷ مایلی (۴۶۲ کیلومتری) اگرچه بلندتر از ارتفاع هواپیما بودند، زیر افق معقول قرار داشتند. انحنای زمین این پدیده را توضیح می‌دهد. انحنای زمین به‌صورت جانبی نیز در عکس قابلمشاهده است، اگرچه به تیزبینی نیاز دارد. زیرا این عکس فقط یک سیصد و شصتم محیط زمین را در بر می‌گیرد.
در نوامبر ۱۹۳۵، استیونز و کاپیتان «ارویل اندرسون» از بالونی که از راپید سیتی در داکوتای جنوبی بلند شد و تا ارتفاع ۷۲۳۹۵ فوتی (۲۲۰۶۶ متری) اوج گرفت، عکس گرفتند. ناسا نوشت: «این عکس مرز تروپوسفر و استراتوسفر و انحنای واقعی زمین را نشان داده و پتانسیل شناسایی برد بلند را از بالن‌های ارتفاع بالا نشان می‌دهد.»
اتمسفر زمین گاهی چشم‌ها را فریب می‌دهد، زیرا لایه‌های آن نور را در جهات مختلف خم می‌کنند. این پدیده، یکی از پیامدهای انحنای زمین، تضمین قطعی منحنی بودن زمین نیست ولی شروع خوبی است.
اگر نمی‌توانید به افق نگاه کنید، کافی است سرتان را به سمت آسمان بگیرید. ستاره‌های مختلفی از نقاط مختلف زمین قابلمشاهده هستند.
مثلا چیزی که از نیمکره شمالی و جنوبی می‌بینید با هم فرق دارند. این یعنی میتوانید ستاره قطبی را که تقریبا مستقیما بالای قطب جغرافیایی شمال زمین قرار دارد، بهراحتی در عرض‌های جغرافیایی شمالی ببینید.
اگر به‌سمت جنوب حرکت کنید و به خط استوا نزدیک شوید، ستاره قطبی به‌سمت افق پایین و پایین‌تر می‌رود. وقتی از خط استوا عبور کنید، اصلا نمی‌توانید آن را ببینید. زیرا توسط انحنای زمین در آن جهت مسدود می‌شود. به‌طور مشابه همان‌طور که به‌سمت جنوب می‌روید، صورت‌های فلکی جدیدی در انتظارتان هستند که در شمال کاملا توسط منحنی زمین از دید پنهان می‌شوند.
اگر در منطقه‌ای کاملا مسطح زندگی می‌کنید، ستاره‌ها را فقط تا افق می‌بینید و نه پایین‌تر. زیرا زمین جلوی دیدتان را می‌گیرد. اگر به بالای یک کوه بروید، نقطه دید بهتری خواهید داشت و میتوانید ستاره‌های پایین‌تری را ببینید.
مامون، خلیفه عباسی قرن نهم، گروهی را مامور کرد تا دقیقا این کار را انجام دهند و از آن مشاهدات برای اندازه‌گیری محیط زمین استفاده کرد.
نیازی نیست برای تحقیقات علمی از نزدیکترین قله کوه بالا بروید. بهراحتی میتوانید انحنای زمین را از حیاط خلوت خانهتان ببینید، فقط باید کمی خوششانس باشید.
در طول ماه‌گرفتگی، زمین از بین خورشید و ماه عبور می‌کند و سایه خود را روی ماه می‌اندازد. مهم نیست از کجای زمین و چه زمانی به خسوف نگاه می‌کنید، این سایه همیشه دایره است. تنها راه برای ایجاد سایه دایره‌ای شکل این است که چیزی که سایه می‌اندازد، در این مورد زمین، یک کره باشد. بحث هندسه است.
همچنین عکس‌های بی‌شماری از زمین توسط ماهواره‌های در حال گردش گرفته شده است و فضانوردان از ده‌ها کشور مختلف گرد بودن زمین را با چشمان خود دیده‌اند.
زمین گرد کاملا با تمام فیزیک هماهنگ است. علاوه‌بر این، تمام سیاره‌های دیگری که تاکنون کشف شده‌اند نیز گرد هستند، زیرا نیروی گرانش این شکل هندسی را ایجاد می‌کند. اگر گرانش را قبول دارید، مثلا از GPS استفاده می‌کنید تا موقعیت دقیق را نشان دهد و مسیرها را محاسبه کند، همان نیرو زمین را به یک توپ تبدیل کرده است.
این بحث واقعا درباره شواهد واقعی یا روش‌های علمی نیست. افرادی که باور دارند زمین مسطح است، از شواهد و مشاهدات به این نتیجه نرسیده‌اند. در عوض معتقد هستند که گمراه شده‌ایم و دانشمندان می‌خواهند باور کنیم که زمین با وجود صاف بودن، گرد است.
بنابراین سوال این نیست که چرا مردم به زمین مسطح اعتقاد دارند، بلکه مساله این است که چرا به یک توطئه اعتقاد دارند؟ پاسخ همان دلیلی است که همیشه وجود دارد: نبود اعتماد.
بسیاری از مردم به جامعه اطراف خود، به‌ویژه نمایندگان جامعه، اعتماد ندارند. وقتی صحبت از نمایندگان نخبه جامعه می‌شود، یعنی مقام‌های دولتی، اعضای دانشگاه و دانشمندان، این اعتماد حتی کمتر است.
مردم با ادعای مسطح بودن زمین در واقع بی‌اعتمادی خود را نسبت به دانشمندان و علم ابراز می‌کنند. بنابراین اگر با یک زمین تخت گرا روبه‌رو شدید، از ارائه شواهد و استدلال‌ها صرف‌نظر کنید و از خود بپرسید که چطور میتوانید اعتماد ایجاد کنید.
