پروژه فضایی آپولو نام پروژه ناسا برای فرود انسان روی ماه در دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ بود. با موفقیت آپولو ۱۱ در سال ۱۹۶۹ که فضانوردان را برای اولین بار در تاریخ روی سطح ماه قرار داد، ایالات متحده در مسابقه فضایی علیه اتحاد جماهیر شوروی در طول جنگ سرد پیروز شد.
برنامه آپولو از سال ۱۹۶۱ آغاز شد و شامل ۱۱ پرواز فضایی بود. بهگفته ناسا، چهار مورد برای آزمایش تجهیزات بودند و شش مورد از هفت پرواز دیگر، خدمه خود را روی ماه فرود آوردند. اولین پرواز خدمهدار در سال ۱۹۶۸ و آخرین ماموریت در سال ۱۹۷۲ انجام شد.
در پایان ماموریتهای آپولو، مجموعا ۱۲ فضانورد روی سطح ماه راه رفته یا رانندگی کردند، تحقیقات علمی انجام دادند و نمونههای سنگ برای مطالعه روی زمین جمعآوری کردند. این نمونهها با گذشت بیش از ۵۰ سال هنوز برای اکتشافات جدید مورداستفاده قرار میگیرند.
ماموریتهای آپولو جهش بزرگی برای بشریت بود و دستاوردهای زیادی همراه داشت. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا همه چیز را درباره فرود انسان روی ماه یاد بگیرید.
برنامه آپولو در نتیجه رقابت فضایی بین ایالات متحده سرمایهداری و اتحاد جماهیر شوروی کمونیست در سال ۱۹۵۷ آغاز شد. روسها در ابتدا جلوتر بودند. این باعث شد «جان اف کندی»، رئیس جمهور ایالات متحده، در سخنرانی معروف خود در سال ۱۹۶۱ در دانشگاه رایس در تگزاس، ناسا را به چالش بکشد تا انسانها را روی ماه فرود آورد و آنها را سالم برگرداند.
دو برنامه فضایی به آمادهسازی پروژه آپولو کمک زیادی کردند. یکی از آنها برنامه فضایی مرکوری بود که از سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۳ اجرا شد و خدمههای یکنفره را به مدار فرستاد تا ببینند آیا انسانها میتوانند در فضا زنده بمانند و کار کنند.
مورد دوم پروژه جمینای بود که از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۶ اجرا شد. این پروژه شامل ماموریتهای دونفره بود و بسیاری از مانورها و مولفههای حیاتی را برای فرود روی ماه آزمایش کرد.
پروژه فضایی آپولو به تلاشی عظیم نیاز داشت و تقریبا نیم میلیون نفر در ایالات متحده در آن دخیل بودند. این برنامه در مجموع ۲۸ میلیارد دلار در طول عمر خود هزینه داشت که اگر تورم را در نظر بگیریم، تقریبا معادل ۲۸۳ میلیارد دلار است.
ناسا چند وسیله نقلیه جدید را بهطور اختصاصی برای آپولو توسعه داد که مشهورترین آنها موشک ساترن ۵ است. این موشک که یکی از بزرگترین پرتابکنندههایی است که تاکنون به پرواز درآمده، به بلندی یک ساختمان ۳۶ طبقه بود و سه بخش مجزا داشت.
اتاقک فرماندهی آپولو، کپسولی سهنفره برای بردن فضانوردان به ماه و برگرداندن آنها، بالای موشک قرار داشت. فضای داخلی آن تقریبا اندازه خودرویی معمولی بود و برای سفرهای تقریبا یک هفتهای قمری نسبتا تنگ بود.
بخش سوم اتاقک ماه بود که دو فضانورد را به سطح ماه میرساند و روی پایههای باریک فرود میآمد. وقتی کاوش در سطح ماه به پایان میرسید و فضانوردان دوباره سوار اتاقک میشدند، بخش بالایی اتاقک موتور خود را روشن میکرد و بهسمت اتاقک فرماندهی میرفت.
اولین آزمایشهای آپولو با استفاده از موشک ساترن ۱، نسخه کوچکتر ساترن ۵، برای آزمایش موتورها و سختافزار لازم برای برنامه انجام شد. اولین فضانوردان قرار بود با آپولو ۱ پرواز کنند ولی هنگام تمرین پرتاب، جرقه سیمکشی باعث آتش گرفتن ماژول فرماندهی و مرگ غمانگیز سه خدمه آن شد.
این شکست نقطه عطفی برای برنامه بود و باعث شد ماژول فرماندهی دوباره طراحی شود. ۱۸ ماه طول کشید تا ناسا دوباره عملیات را تکرار کند. در این مدت، شش ماموریت بدونسرنشین را برای بررسی عملکرد موشک ساترن ۵ انجام داد.
اولین پرتاب موفق خدمهدار آپولو ۷ بود که نقطهعطفی برای برنامه محسوب میشد. اگرچه فضانوردان فراتر از مدار زمین نرفتند اما این ماموریت امن بودن فرستادن انسان به فضا را با استفاده از موشک ساترن ۵ تایید کرد.
آپولو ۸ اولین ماموریتی بود که فضانوردان را به ماه رساند، اگرچه خدمه روی سطح آن فرود نیامدند و فقط دور آن چرخیدند. در طول این رویداد که در شب کریسمس سال ۱۹۶۸ رخ داد، خدمه به نوبت کتاب مقدس را خواندند و عکس ماندگاری از سیاره زمین گرفتند که به طلوع زمین معروف است.
نقطه اوج برنامه فضایی آپولو ماموریت آپولو ۱۱ بود، زمانی که اولین فضانوردان روی ماه پا گذاشتند. فضانوردان «نیل آرمسترانگ» و «باز آلدرین» در ۲۰ ژوئیه ۱۹۶۹ روی ماه فرود آمدند، در حالیکه «مایکل کالینز» ماژول فرماندهی کلمبیا را در مدار ماه هدایت میکرد.
آرمسترانگ وقتی روی ماه قدم گذاشت این جمله معروف را به زبان آورد: «این گامی کوچک برای انسان و جهشی عظیم برای بشریت است.» فضانوردان ۲۱ ساعت و ۳۶ دقیقه را روی سطح ماه سپری کردند و بعد به ماژول فرماندهی برگشتند.
از آپولو ۱۳ بهعنوان ماموریتی یاد میشود که با تلاش زیاد و راهحلهای مهندسی هوشمندانه از فاجعه نجات یافت. اگرچه خدمه آن روی ماه فرود نیامدند، فیلمی با عنوان آپولو ۱۳ درباره ماجراجوییهای آنها ساخته شد.
در اوایل دهه ۱۹۷۰، هزینه بالای برنامه آپولو و کاهش علاقه عمومی منجر به لغو آن شد. رئیس جمهور «ریچارد نیکسون» و قانونگذاران کنگره تصمیم گرفتند بودجه آپولو را به چیز دیگری مثل جنگ ویتنام اختصاص دهند.
آپولو ۱۷ آخرین ماموریت این برنامه و اولین ماموریتی بود که دانشمندی زمینشناس به نام «هریسون اشمیت» در آن حضور داشت. اسمیت به شناسایی نمونههای سنگی مهم آوردن به زمین کمک کرد.
در حال حاضر، ناسا در حال برنامهریزی برنامه آرتمیس است که قرار است برای اولین بار بعد از برنامه آپولو، انسانها را، از جمله چند خدمه زن، به ماه ببرد. آرتمیس قرار بود اولین فرود خود را در سال ۲۰۲۴ داشته باشد که تا سال ۲۰۲۶ به تعویق افتاده است.
| بیشتر بخوانید: آپولو ۱۱ اولین انسان روی ماه |
در ادامه، خلاصهای از هر ماموریت آپولو را ارائه کردهایم:
فضانوردان «ویرژیل گاس گریسوم»، «ادوارد وایت» و «راجر چافی» از اعضای باتجربه پروژههای مرکوری یا جمینای ناسا بودند. اکسیژن زیاد داخل کپسول و یک جرقه کوچک همراه با مشکل باز شدن دریچه از داخل، منجر به فاجعهای غمانگیز و مرگ هر سه خدمه شد.
در این ماموریت، ناسا اولین پرتاب بدونخدمه موشک بزرگ ساترن ۵ را انجام داد.
این ماموریت بدونخدمه اتاقک قمری را برای اولین بار به فضا برد.
این آخرین ماموریت بدون خدمه برنامه آپولو بود. پرتاب برای آزمایش توانایی ساترن ۵ برای قرار دادن فضانوردان در مسیر ماه طراحی شده بود. ارتعاشهای شدید موشک هنگام پرتاب باعث شد که این ماموریت فقط تا حدی موفقیتآمیز باشد.
«والتر شیرا»، «دان ایزل» و «والتر کانینگهام» اولین خدمه آپولو بودند که به فضا رفتند. آنها بهجای رفتن به ماه، ۱۱ روز را در مدار زمین گذراندند و اجزای مختلف اتاقک فرماندهی را آزمایش کردند.
فضانوردان «فرانک بورمن»، «جیم لوول» و «ویلیام آندرس» اولین انسان هایی بودند که مدار پایین زمین را ترک کردند، ماه را دور زدند و به زمین برگشتند. پرواز تاریخی آنها ناگهانی بود. مقامات ناسا در آخرین لحظه تصمیم گرفتند تنها پس از یک ماموریت خدمهدار دور زمین بهسمت ماه حرکت کنند تا برتری فناوری خود را به رخ شوروی بکشند.
فضانوردان «جیمز مکدیویت»، «دیوید اسکات» و «راسل شوایکارت» در طول ماموریت ۱۰ روزه خود در مدار زمین باقی ماندند و روشهایی را برای اتصال اتاقک فرماندهی به اتاقک ماه که برای فرود روی ماه حیاتی است، آزمایش کردند.
فضانوردان «توماس استافورد»، «جان یانگ» و «یوجین سرنان» خیلی به فرود روی ماه نزدیک شدند. ماموریت آنها شامل پرواز به ماه و رساندن ماژول قمری به حدود ۱۵ هزار متری از سطح ماه بود. این ماموریت بهنوعی تمرینی برای آپولو ۱۱ بود.
فضانوردان «نیل آرمسترانگ»، «باز آلدرین» و «مایکل کالینز» کاری را انجام دادند که هیچ انسانی تا بهحال انجام نداده بود: رسیدن به ماه و راه رفتن روی سطح آن. آرمسترانگ و آلدرین ردپاهای تاریخی از خود بهجا گذاشتند که هنوز روی بستر سنگی ماه باقی مانده است.
فضانوردان «چارلز کنراد»، «آلن بین» و «ریچارد گوردون» از دو صاعقه هنگام بلند شدن جان سالم بهدر بردند و به نقطهای متفاوت با آپولو ۱۱ در ماه رسیدند. آنها در مکانی به نام اقیانوس طوفانها فرود آمدند و از کاوشگر نقشهبردار ۳ ناسا که دو سال قبل روی ماه فرود آمده بود، بازدید کردند.
فضانوردان «جیمز لاول»، «فرد هیس» و «جان سویگرت» پس از انفجار مخزن اکسیژن ۵۶ ساعت پس از شروع پرواز دچار آسیبدیدگی شدند. خدمه مجبور شدند وارد اتاقک ماه شوند و از آن بهعنوان قایق نجات استفاده کنند. آنها فقط دور ماه چرخیدند و بعد به زمین برگشتند. لاول قبلا در ماموریت آپولو ۸ پرواز دور ماه را تجربه کرده بود.
فضانوردان «آلن شپرد»، «ادگار میچل» و «استوارت روزا» بیشتر بهخاطر ضربه زدن به توپ گلف در ماه یاد میشوند. شپرد اولین آمریکایی در فضا بود. بااینحال، او و اعضای گروهش در مجموع کمترین تجربه پرواز را بین تمام فضانوردان آپولو داشتند که باعث شد لقب سهتازهکار را بگیرند.
فضانوردان «دیوید اسکات»، «جیمز ایروین» و «آلفرد وردن» خدمه ماموریتی بودند که وسیله نقلیه ماهنورد را که بهعنوان کالسکه ماه شناخته میشود، برای اولین بار به ماه حمل کردند. تمرکز ماموریت روی زمینشناسی بود و خدمه برای شناسایی سنگها و ساختارهای مختلف آموزش دیده بودند تا بهترین نمونهها را برای دانشمندان روی زمین جمعآوری کنند.
فضانوردان «جان یانگ»، «چارلز دوک» و «توماس متینگلی» در ارتفاعات دکارت فرود آمدند و در طول ماموریت خود به جستوجوی سنگهای آتشفشانی پرداختند. برخلاف انتظار، آنها نمونههای آتشفشانی کمی پیدا کردند که نشان میدهد این منطقه از طریق فعالیتهای آتشفشانی شکل نگرفته است.
فضانوردان «یوجین سرنان»، «هریسون اشمیت» و «رونالد ایوانز» آخرین افرادی بودند به ماه رفتند. این ماموریت نیز روی پیشبرد علم متمرکز بود. فضانوردان بیشترین زمان را در سطح ماه سپری کردند و بزرگترین نمونهها را نسبت به هر ماموریت برنامه آپولو دیگر جمعآوری کردند.
