در نجوم هیچ تصویری فریبنده تر از تصویری شامل ستاره ها و سحابیهای رنگی و گازهای سحابی مانند وجود ندارد. برای عکاسی از چنین دورنمایی از کهکشان راه شیری و نماهای گسترده راه کهکشان احتیاجی به سفر به قله ی کوهها و یا تلسکوپهای بزرگ نیست. فقط کافسیت به مکانی تاریک به دور از نور شهر و ابزارهایی ساده که در نجوم آمانوری استفاده می شوند دسترسی داشته باشید. تکنیک عکاسی از نماهای گستره آسمان عکاسی قلندوش ( piggyback ) نامیده میشود و یک دوربین DSLR می تواند پردازش عکس را بسیار ساده تر نماید. این اولین قدم در عکاسی از آسمان شب است.
الان میدانم به چی فکر می کنید؟ اگر من می توانم از پشت تلسکوپم از ماه عکاسی کنم پس چرا مثلا نمی توانم از سحابی جبار هم عکس بگیرم؟ مگر فقط نباید یکم نوردهی را بیشتر کنم؟ بله .توان ثبت دوربینهای دیجیتال جدید امکان تصویر برداری از اجرام اعماق آسمان را در فقط چند دقیقه درست رو در روی شما فراهم می کنند . ولی حتی با وجود پایه های موتور دار مخصوص که با دقت هم قطبی شده اند و آسمان را ردیابی می کنند کافیست چند دقیقه نوردهی کنید تا نا امیدانه نتیجه کارتان را ببینید . بله به احتمال بسیار زیاد ستاره ها نقطه ای نیستند و از خود ردی بر جای گذاشته اند .خطاهای مکانیکی موجود در پایه ها و همچنین قطبی نبودن دقیق استقرارتان در اکثر موارد چنین نتایجی را در بر خواهد داشت.
تصویربرداری از اجرام آسمانی از درون تلسکوپ احتیاج به پایه ای با کیفیت بسیار بالا دارد.( چنین پایه هایی قیمتهایی بالای یک میلیون تومتن دارند) . همچنین به مقداری ادوات اضافی برای افزایش دقت ردیابی پایه تان احتیاج است. که معمولا شامل یک تلسکوپ راهنمای جداگانه ( guidescope ) یک دوربین دیجیتالی مخصوص به نام راهنمای خودکار ( autoguider ) و یک رایانه قابل حمل یک در واقع نرم افزار مخصوص راهنمای خودکار را اجرا می کند. این دوربین راهنما به اطراف جرم مورد نظر شما نگاه می کند و هرگونه حرکت و انحرافی را که بر روی ستاره ای که از قبل انتخاب شده و ستاره راهنما نامیده می شود را آشکار می کند. هنگامی که انحرافی در ستاره ی راهنما دیده شود نرم افزار واکنش نشان داده و با ارسال پالسی به پایه تلسکوپ انحراف ایجاد شده را تصحیح می کند. این حرکت پایه بسیار کم بوده و فقط در حدی است که ستاره بر روی حدف قفل شود .و خطاهای ناشی از مکانیک پایه و یا هر چیز دیگری حذف گردند. با اعمال چنین تصحیح هایی هر چند ثانیه سیستم هدایت خودکار ستاره ها را در تصویر بصورت نقطه ای ثبت می کند. برای کل سیستم هدایت خودکار بودجه ای بالای 500 هزار تومان لازم است.
همچنین باید مطمئن شوید که پایه ای که خریداری می شود قابلیت اتصال هدایت گر خودکار را دارد.
خوشبختانه راهی ساده تر و کم هزینه تر برای عکاسی از اجرام اعماق آسمان وجود دارد. شما از درون تلسکوپ عکاسی نمی کنید بلکه از روی آن این کار را انجام می دهید. در واقع از کل تلسکوپ به عنوان ردیابی برای عکاسی از آسمان سود می برید. دوربین به همراه لنز بر روی لوله تلسکوپ سوار می شود و توسط لنز آن عکس گرفته می شود.
اصولا فاصله کانونی لنزهای عکاسی در مقایسه با تلسکوپها خیلی کمتر است و بزرگنمایی کمتری را تولید می کنند.
در این روش بجای عکاسی از اجرام ریز آسمان همانند کهکشانها از اجرام گسترده تری می توان تصویر برداری کرد. سحابیهای گسترده و یا حتی صور فلکی از دیگر اجرام مناسب این روش اند.
بزرگنمایی کم در این روش باعث می شود که خطاهای ردیابی بسیار کمتر خود را نشان دهند و بهمین دلیل این شیوه بسیار از عکسبرداری تلسکوپی ساده تر است.
عکاسی قلندوش بسیار شبیه عکاسی بر روی سه پایه عکاسی است .فقط با این تفاوت که در اینجا می توانید بدون اینکه ردی از ستاره ایجاد شود عکس بگیرید زیرا دوربین شما در حال ردیابی آسمان می باشد. و این امکان را می دهد که اجرامی را که بسیار کم نور تر از آنچه با چشم انسان دیده می شوند را ثبت کند با رنگهایی واضح و زنده. راه شیری بصورت توده ای از ستاره های رنگی در انبوهی از ابرهای نورانی قابل ثبت است. سحابی هایی که زادگاهای ستاره ای اند در عرض فقط چند دقیقه با رنگهای آبی و قرمز در تصاویر ظاهر می گردند.با قدرت عکاسی قلندوش می توانید تصاویری موزائیکی از راه شیری و یا صور فلکی تولید کنید.
با اینکه عکاسی قلندوش مارا از عمل هدایت ( guiding ) معاف می کند ولی با این حال به قطعه ای اساسی که همانا یک استقرار استوایی موتور دار برای ردیابی آسمان است نیاز است. لازم نیست به دنبال بهترین مدلها بگردید. بعضی فروشنده ها ردیابهایی ساده عرضه می کنند که قابل اتصال به سه پایه های عکاسی اند .ولی فراموش نکنید که با این حال تمام آنها باید بدقت قطبی شوند . قطبی کردن یعنی موازی کردن محور قطبی استقرار استوائی با محور زمین یا به عبارت دیگر نشانه روی محور قطبی استقرار استوایی به سمتی از آسمان که بظاهر تمام آسمان بدور آن می گردد. که در نیمکره ی شمالی بسیار نزدیک به ستاره قطبی است.
برای این نوع از عکاسی من استقراری استوایی از نوع آلمانی را که مجهز به دوربینی به نام دوربین قطبی ( polarscope ) است را ترجیح می دهم. اینکه چقدر باید در قطبی کردن استقرار استوائی دقت کنید بستگی به لنزی دارد که استفاده می کنید. یا به عبارت دقیق تر فاصله کانونی لنزی که استفاده می کنید. مثلا اگر از یک لنز واید استفاده می کنید حتی شاید بتوانید فقط بطور تخمینی استقرار استوائی را قطبی کنید. مثلا دقتی در حدود یک درجه هم می تواند قابل قبول باشد. ولی لنزهای تله این گونه نیستند. لنزهای تله در واقع بر روی تصویر بزرگنمائی انجام می دهند و نسبت به خطاهای ردیابی و قطبی کردن خیلی حساس تر اند. هنگامی که با لنزهای تله عکاسی قلندوش می کنید خطای قطبی کردن باید کسری از یک درجه باشد.
اینکه چقدر می توانید زمان نوردهی را افزایش دهید و اینکه از چه فاصله کانونی می توانید استفاده کنید با نوردهی اول مشخص می شود.اگر ستاره ها نقطه ای نیستند و ردی از خود بر جای گذاشته اند قطبی بودن را دوباره چک کنید و همچنین مطمئن شوید سرعت موتور ردیاب بر روی سرعت sidereal تنظیم شده باشد. همچنین از محکم بودن اتصال دوربین به تلسکوپ مطمئن شوید.
اگر با اعمال تمام این ملاحظات همچنان ستاره ها رد بر جای می گذارند بدانید که حد نهایی نوردهی را گذرانده اید و از لنزی با فاصله کانونی کمتر و حساسیت بالاتر دوربین و یااز لنزهایی سریع تر استفاده کنید. همه این کارها برای کاهش زمان نوردهی و مقیاس تصویر انجام می گیرد.
اما هنگامی که استقرار خوب قطبی شده و بخوبی هم ردیابی صورت می گیرد زیبائی عکاسی قلندوش آشکار می گردد . فقط کافیست شاتر را باز کنید و بعد بروید و هر کاری که دوست دارید انجام دهید در واقع احتیاجی به هدایت نیست.
عکاسی قلندوش محتاج آسمانی تاریک و بدون ماه است. بهترین نوردهی معمولا حداکثر نوردهی ای است که می توانید بدون اینکه آسمان در اثر آلودگی نوری روشن شود انجام دهید. بطور نمونه نوردهی بین 2 تا 4 دقیقه و دیافراگم 2.8 با حساسیت 800 مناسب است. کوتاه نگه داشتن نوردهی تغییر شکل ستاره ها را به حالت غیر نقطه ای در اثر قطبی بودن ضعیف و یا ردیابی نادقیق به حداقل می رساند. باز کردن دیافراگم به اندازه ی یک پله مثلا از 4 به 2.8 باعث نصف شدن زمان نوردهی می شود. و همچنین نوردهی در حساسیت 800 نصف نوردهی در حساسیت 400 است.
پس آیا ترکیب سریع ترین لنز با بیشترین حساسیت آیا بهترین انتخاب است؟
نه الزاما. لنزها معمولا در بازترین دیافراگمشان ستاره ها را غیر نقطه ای و کشیده ثبت مب کنند که اصلا خوشایند نیست. بستن چند پله دیافراگ باعث افزایش کیفیت می شود و لی در ازای افزایش زمان نوردهی. همچنین افزایش حساسیت نیز معایب خودش را دارد .افزایش حساسیت مساوی است با افزایش نویز .معمولا حساسیت بین 400 تا 800 حساسیتی بهینه بشمار می رود.
دوربینهای دیجیتال ایده آل برای کسب تجربه اند .دیدن نتیجه کار بصورت فوری می تواند مارا سریعا متوجه اشتباهمان بکند.
تجربه تجربه تجربه .رطوبت و شبنم گرفتگی لنزها عبور ماهواره ها و یا هواپیما از جلوی دید دوربین و یا حتی کرمی شب تاب می توانند عکس شما را خراب کنند. بدون باتری ماندن وسط بیابان را نیز احتمالا تجربه خواهید کرد.
عکاسی با دیافراگم 16 نیز از آن تجربه های عذاب آور است که در اثر فراموشی می تواند اتفاق بیافتد. هرگاه چنین اتفاقاتی برایتان پیش امد ناراحت نشوید و بدانید که اینها جزئی از کاراند. اما هنگامی که اولین عکستان را که عکس خوبی هم از آب درآمده می بینید تمام خستگی از وجودتان بیرون می رود و احتمالا در مسیر اعتید به عکاسی نجومی قدم برخواهید داشت.
خوش آمدید.
نکاتی برای نماهایی حیرت آور از راه شیریRAW عکس بگیرید. برای اینکه حداکثر کیفیت را در تصاویرتان داشته باشید و همچنین بعدا در حین پردازش حداکثر دیتا را بتوانید استخراج کنید از فرمت خام ( raw ) ویا raw + jpg استفاده نمائید. همه ی دوربینهای DSLR امکان تنظیم شدت وضوح و کنتراست و همچنین اشباع و تراز سفیدی را برایتان فراهم می کنند. اگر jpg عکاسی می کنید اشباع رنگ و کنتراست را کاهش داده و تراز سفیدی رنگ را بر روی حالت اتوماتیک قرار دهید.
با روشن گذاشتن این گزینه دوربین تصویری با همان مقدار زمان نوردهی ثبت می کند ولی با شاتر بسته .این تصویر هیچ چیز جز نویز ثبت نمی کند . و سپس با کم کردن این تصویر از تصویر اصلی نویز تصویر اصلی گرفته می شود. این گزینه را روشن بگذارید.
قوانین شکسته می شوند . چیزی که برای یک دوربین و عکاس بد کار می کند ممکن است برای دیگری خوب کار کند. در عکاسی دیجیتال تجربه هزینه ای جز زمان ندارد.
بسیاری از تلسکوپها حلقه های اتصالی دارند که بر روی آنها محلی برای اتصال دوربین قرار گرفته است. همچنین می توان بر روی این محل هدهای توپی را نیز نسب کرد و سپس دوربین را قرار داد. با روش روش می توانید بسادگی دوربینتان را به هر سمتی از آسمان نشانه بگیرید.
یک دوربین با اتصال شل و لق به محل اتصالش به تلسکوپ می توانید در حین نوردهی که تلسکوپ حرکت می کند جابجا شده و ستاره ها از حالت نقطه ای خارج گردند.
بسیار از لنزها فوکوس بی نهایتشان درست عمل نمی کند و در واقع فوکوس بر روی بی نهایتشان کمی بعد از بینهایت لنز اتفاق می افتد. اگر دوربینتان این قابلیت را دارد حتما از آن برای فوکوس استفاده کنید. و اگر دوربینتان این قابلیت را ندارد از یک سری شاتهای تست برای فوکوس استفاده کنید.
همیشه از کارکرد صحیح ریموت دوربین مطمئن شوید و تنظیمات حساسیت و نوردهی را دوباره کنترل کنید.
ایا باتری دوربینتان به اندازه کافی پر است؟ همیشه باتری اضافه همراه داشته باشید مخصوصا در هوای سرد .
مراقب باشید در شبهای سرو مرطوب لنز دوربینتان دچار شبنم زدگی نگردد در صورت وقوع چنین موردی می توانید از ابزارهای این موضوع و یا از یک سشوار برای رفع آن استفاده کنید البته بطور مایل و غیر مستقیم.
