سوژه‌های جذاب آسمان شب، آسمان شب بسیار بزرگ است. بنابراین در اولین تجربه رصد با تلسکوپ، اگر ندانید چه چیزی را باید ببینید، شاید تجره خوبی برایتان یادگار نماند. در این مقاله چند سوژه عالی را برای مبتدی‌ها معرفی کرده‌ایم. کافی است تلسکوپ‌تان را به‌سمت هر کدام از آنها نشانه بگیرید تا با شگفتیهای دنیای نجوم آشنا شوید. پس با ما همراه باشید.
اجازه دهید از اجرامی که در همسایگی‌مان هستند شروع کنیم.
ماه بزرگ، روشن و تقریبا هر شب قابل مشاهده است و سوژه مناسبی برای شروع ماجراجویی نجومی محسوب می‌شود.
هر چرخه کامل ماه (مدت زمان بین دو ماه نو، حدود ۲۹.۵ روز) را زیر نظر بگیرید. قطعا متوجه تغییراتی در جزئیات دهانه‌ها و مناطق تیره‌رنگ آن خواهید شد، به‌ویژه در امتداد خط بین بخش تاریک و روشن سطح ماه که به‌عنوان روش‌مرز (مرز روشنایی) شناخته می‌شود.
برای یادگیری بیشتر، کتاب الکترونیکی رایگان چشم‌انداز ماه نوشته رابرت ریوز را دانلود کنید. این کتاب شامل جذاب‌ترین عوارض سطحی ماه است. همچنین برای کاوش‌های دقیق‌تر می‌توانید از نقشه ماه استفاده کنید. چرخه کامل ماه را دنبال کنید و آنچه را که هر شب می‌بینید ترسیم کنید. سپس، با طرح‌هایتان تقویمی از هلالهای ماه بسازید تا به‌عنوان مرجع در آینده استفاده کنید.
سوژه‌های جذاب آسمان شب، پیدا کردن پادشاه سیاره‌ها در آسمان شب نسبتا آسان است. این غول گازی هدفی بزرگ و درخشان و مناسب برای هر اندازه تلسکوپ یا دوربین دوچشمی است. دنبال نوارهای ابر برجسته (راه‌راه‌های تیره)، نواحی (مناطق روشن‌تر)، چهار قمر گالیله‌ای و لکه سرخ بزرگ (که در تلسکوپ‌های بزرگ‌تر قابل‌مشاهده است) بگردید.
دومین سیاره گازی بزرگ منظومه شمسی، زحل، یکی دیگر از سوژه‌هایی است که به‌راحتی می‌توانید آن را پیدا کنید. وقتی حلقه‌های خیره‌کننده زحل را ببینید، فورا آن را خواهید شناخت.
در سال 1396، حلقه‌ها با زاویه ۲۷ درجه به‌خوبی از زمین قابل‌مشاهده بودند. از آن زمان، زاویه تمایل آنها به‌آرامی رو به کاهش است و تا سال 1404، به خط باریکی تبدیل می‌شوند که عملا قابل‌دیدن نیست. حلقه‌ها به‌تدریج دوباره مایل می‌شوند و در سال 1411 به حداکثر زاویه می‌رسند.
حلقه‌های زحل را مطالعه کنید و سعی کنید هر کدام را تشخیص دهید. در مجموع هفت حلقه وجود دارد که از طریق تلسکوپ‌های بسیار بزرگ قابل رصد هستند.
تلسکوپ‌های کوچک‌تر می‌توانند شکاف کاسینی را نشان دهند. این شکاف خط تاریکی از مرزبندی است که حلقه‌های داخلی و خارجی را از هم جدا می‌کند.
سیاره‌های همسایه زمین اهداف موردعلاقه منجمان آماتور هستند. هر دو سیاره، برای هر اندازه تلسکوپ، روشن و قابل رصد هستند. می‌توانید زهره را رصد کنید که مثل ماه فازهای خود را از هلال تا کامل طی می‌کند. زود بیدار شوید و زهره را به‌عنوان «ستاره صبح» قبل یا اندکی پس از طلوع خورشید ببینید.
روی مریخ نیز می‌توانید عوترض سطحی مانند کلاهک‌های یخی قطبی، دشت‌ها و طوفان‌های گرد و غبار را ببینید. سعی کنید کلاهک‌های یخی قطب شمال و جنوب مریخ را تشخیص دهید.
در هر لحظه، چند دنباله‌دار کم‌نور در آسمان شب وجود دارد. با‌این‌حال بیشتر آنها فقط با تلسکوپ‌های بزرگ و حرفه‌ای دیده می‌شوند.
دنباله‌دارهای درخشان مثل هیل-باپ و نئووایز نسبتا نادر هستند، ولی ارزش صبر کردن را دارند. راه عالی برای شکار دنباله‌دارها استفاده از برنامک‌های افلاک‌نما مثل SkySafari یا Stellarium است. این برنامه‌ها دنباله‌دارهای قابل‌مشاهده در شب رصد را به اطلاع‌تان می‌رسانند.
قبل از رصد خورشید، باید تلسکوپ‌تان را به فیلتر خورشیدی مناسب مجهز کنید که منطبق با آخرین استانداردهای ISO باشد.
فیلتر باید کل دهانه تلسکوپ را بپوشاند. از فیلتر چشمی یا گوه هرشل استفاده نکنید. تماشای خورشید بدون فیلتر خورشیدی مناسب باعث آسیب دائمی و غیرقابل‌برگشت به چشم و تجهیزات می‌شود.
با فیلتر خورشیدی مناسب، ستاره‌ای که در مرکز منظومه شمسی ما قرار دارد، سوژه‌ای فوق‌العاده برای رصد با تلسکوپ است.
سطح خورشید مدام در حال تغییر است. بسته به فعالیت فعلی در سطح خورشید، احتمالا یک یا چند لکه خورشیدی خواهید دید.
به وب‌سایت spaceweather.com مراجعه کنید تا ببینید در حال حاضر چند لکه خورشیدی فعال هستند. سپس آنها را در تلسکوپ پیدا کنید. لکه‌های خورشیدی اهداف عالی برای رصد بصری یا عکاسی نجومی با دوربین سیاره‌ای هستند.
همچنین، می‌توانید از زمان وقوع خورشید گرفتگی کامل یا جزئی بعدی در منطقه‌تان مطلع شوید.
در حالیکه بعضی از اجرام اعماق آسمان از شهر قابل‌مشاهده هستند، رصد از مکانی تاریک به‌طور چشمگیری دید شما را بهبود می‌بخشد. توصیه می‌کنیم درباره آلودگی نوری و شدت آن و اینکه چگونه بر کیفیت رصد اثر می‌‌گذارد اطلاعات بیشتری کسب کنید.
سحابی جبار که به‌عنوان M42 نیز شناخته می‌شود، به‌دلیل درخشندگی و اندازه بزرگ در هر تلسکوپی قابل‌مشاهده است.
سحابی‌های اسکیمو و خرچنگ نیز سوژه‌های خوبی هستند. از کنترل دستی تلسکوپ کامپیوتری یا برنامه افلاک‌نما برای پیدا کردن مکان آنها استفاده کنید.
اگر در نیمکره جنوبی زندگی می‌کنید، سحابی بزرگ کارینا، NGC 3372، سوژه بی‌نظیری است. تمام ۱۱۰ جرم فهرست مسیه را پیدا کنید. دیدن بعضی از آنها آسان‌تر است. هرچه میزان قدر جرم کمتر باشد، مشاهده آن آسان‌تر خواهد بود.
کهکشان منظومه‌ای گرانشی از ستارگان، بقایای ستارگان، گازهای بین‌ستاره‌ای، غبار و ماده تاریک است. ۴ نوع کهکشان وجود دارد که عبارت‌اند از مارپیچی، عدسی‌شکل، بیضوی و نامنظم.
بعضی از کهکشان‌ها کوچک و کم‌نور هستند و تعدادی دیگر، به‌ویژه کهکشان آندرومدا، در تلسکوپ‌های آماتوری ظاهری نفس‌گیر دارند.
با استفاده از تلسکوپ‌های میدان باز می‌توانید زیر آسمان تاریک کهکشان راه شیری را نیز ببینید. سعی کنید دو یا چند کهکشان را همزمان در چشمی یا میدان دید تلسکوپ ببینید.
خوشه‌های کروی، مجموعه‌های کروی‌شکل از ستاره‌ها هستند که به دور هسته کهکشان می‌چرخند. پیوندهای گرانشی درون این خوشه‌ها به آنها شکل منحصر به فرد و تراکم بالا در مرکز می‌دهد. کهکشان راه شیری ما مملو از خوشه‌های کروی است. برای پیدا کردن اینکه کدام یک از این خوشه‌ها از موقعیت شما قابل رصد هستند، می‌توانید از کنترل دستی تلسکوپ کامپیوتری خود یا برنامه آسمان‌نما استفاده کنید.
چند خوشه جالب M13، M5، M3 و M92 در نیمکره شمالی و امگا قنطورس، ۴۷ توکان و M22 در نیمکره جنوبی هستند.
چند خوشه کروی را رصد و مقایسه کنید. سعی کنید متوجه شوید که چه چیزی هر کدام از آنها را منحصر‌به‌فرد می‌کند.
خوشه ستاره‌ای باز، گروهی از ستاره‌هاست که تعداد آنها می‌تواند تا چند هزار ستاره برسد. این ستاره‌ها از یک ابر مولکولی غول‌پیکر مشترک تشکیل شده‌اند و هنوز به طور نسبی توسط نیروی گرانش به یکدیگر متصل هستند.
یکی از خوشه‌های ستاره‌ای باز معروف پروین است که با نام‌‌های M45 و هفت خواهران شناخته می‌شود. M16 و کالدول ۱۴ نیز خوشه‌های دیگری هستند که می‌توانید تماشا کنید. هنگام حرکت از یک خوشه ستاره‌ای باز به خوشه بعدی، می‌توانید صورت‌فلکی‌هایی را که هر یک در آن قرار دارند، بررسی کنید تا سایر اجرام عمق آسمان را نیز رصد نمایید.
عکاسی نجومی یکی از شاخه‌های جالب عکاسی است که توجه بسیاری از منجمان آماتور را به خود جلب می‌کند.
پیشرفت‌ها در فناوری دوربین گوشی‌های هوشمند عکاسان نجومی را در سراسر جهان قادر کرده است تا از اجرام آسمانی عکس بگیرند و بلافاصله آنها را با دوستان خود به اشتراک بگذارند.
این کار مثل آب خوردن است. کافی است یک آداپتور گوشی هوشمند را به تلسکوپ خود متصل کنید و مطمئن شوید که در مرکز چشمی قرار دارد. سپس عکس بگیرید!
با تنظیمات دوربین گوشی بازی کنید تا بهترین عکس را بگیرید. برای جلوگیری از لرزش دوربین هنگام فشار دادن دکمه روی صفحه نمایش، بهتر است از زمان‌سنج یا شاتر از راه دور استفاده کنید. با تماس ویدیویی و پخش زنده، حتی می‌توانید منظره درون چشمی تلسکوپ را در لحظه به اشتراک بگذارید!
فیلترهای رنگی مختلف را به چشمی اضافه کنید و با هر کدام از یک سوژه چند عکس بگیرید. سپس با برنامه‌های گوشی یا نرم‌افزارهای رایانه‌ای آنها را ترکیب کنید تا جزئیات بیشتری نمایان شود.
اگر دوربین DSLR یا دوربین تصویربرداری نجومی دارید، آن را به تلسکوپ خود وصل کنید. برای استفاده از دوربین DSLR چند لوازم جانبی اولیه نیاز دارید که به‌راحتی در دسترس هستند.
دوربین DSLR یا دوربین تصویربرداری نجومی را به‌سمت یک سیاره یا جرم اعماق آسمان مانند سحابی جبار بگیرید. اگر دوربین DSLR و همچنین دوربین تصویربرداری نجومی دارید، با هر کدام جداگانه از سوژه موردنظر عکس بگیرید و آنها را مقایسه کنید.
