عکاسی نجومی اصطلاحی است که به هنر عکاسی از آسمان شب اشاره می‌کند و به‌طرز شگفت‌آوری آسان است. حتی اگر عکاس نجومی مبتدی هستید که از دوربین DSLR یا بدون آینه متصل به ردیاب استفاده می‌کنید، می‌توانید عکسهای فوق‌العاده‌ای از خوشه‌های ستاره‌ای، سحابی‌ها، کهکشان‌ها و سایر اجرام در اعماق آسمان بگیرید. علاوهبر این، امکان عکاسی از آسمان شب با گوشی هوشمند نیز وجود دارد.
عکاسی از آسمان بسیار جذاب است و تنظیمات زیادی در دوربین برای آن وجود دارد که باید یاد بگیرید. اگر می‌خواهید از ماه، خورشید و سیاره‌ها عکس بگیرید یا به عکاسی از اجرام اعماق آسمان مثل خوشه‌های کروی و سحابی‌ها علاقه دارید، این راهنما برای شما است. در این مقاله نحوه شروع عکاسی نجومی مبتدی و تجهیزات موردنیاز را توضیح می‌دهیم. پس با ما همراه باشید.
برای عکاسی نجومی پایه به یک دوربین DSLR یا بدون آینه با حالت دستی نیاز دارید. از آن‌جایی که اجسام در اعماق آسمان کم‌نور هستند، برای تصویربرداری از آن‌ها باید شاتر را به‌مدت 90 ثانیه باز کنید تا حداکثر نور ممکن به سنسور دیجیتال دوربین برخورد کند. همچنین به سر سه‌پایه توپی 38 میلی‌متری نیاز دارید تا دوربین پس از قرار گرفتن در موقعیت ثابت بتواند مستقل از ردیاب حرکت کند.
نوع سوژه‌ها و ظاهر کلی تصویر نجومی نهایی به نوع دوربینی که انتخاب می کنید بستگی دارد.
دوربین گوشی هوشمند علاوهبر پدیدههای روز و مناظر روشن گرگومیش، می‌تواند از طریق تلسکوپ از ماه و سیارههای درخشان عکس بگیرد. جدیدترین مدلها حتی قادر هستند عکسهای ابتدایی از صورتهای فلکی بگیرند. با کمک گوشی هوشمند می‌توانید از طریق دوربین دوچشمی از آسمان شب عکاسی کنید.
دوربینهای کامپکت علاوهبر پدیدههای روز و مناظر روشن گرگومیش، میتوانند از طریق تلسکوپ از ماه و سیارههای درخشان عکس بگیرند. جدیدترین مدلها حتی قادر هستند عکسهای ابتدایی از صورتهای فلکی بگیرند.
با دوربینهای Prosumer می‌توانید از پدیدههای روز، مناظر گرگومیش و بعضی از مناظر ابتدایی شب عکاسی کنید. همچنین، عکسهای کانونی از ماه و سیاره‌ها بگیرید. بعضی از دوربینهای Prosumer توانایی محدودی در تصویربرداری از سوژه‌های اعماق آسمان مثل کهکشان‌ها، سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای دارند.
این دوربین‌ها قادر به عکس‌برداری از همه پدیدههای روز و مناظر شب هستند. از طریق عدسی با فاصله کانونی طولانی یا اتصال به تلسکوپ نیز میتوانند از ماه عکس بگیرند. تصویربرداری نجومی رنگی تک شات از اعماق آسمان و عکاسی ابتدایی از سیاره‌ها از قابلیت‌های دیگر این دوربین‌ها است.
این دوربین‌ها برای عکاسی از ماه، خورشید و سیاره‌ها از طریق تلسکوپ مناسب هستند. بعضی از آن‌ها قابلیت ابتدایی یا متوسط عکاسی از اعماق آسمان دارند.
این دوربین‌ها مناسب تصویربرداری با نوردهی طولانی از عمق آسمان هستند و میتوانند از ماه و خورشید عکس بگیرند. اگرچه قابلیت پایه در تصویربرداری از سیاره‌ها دارند، برای عکاسی از قمرهای کم‌نور خوب هستند.
با یک ردیاب ستاره نسبتا ابتدایی می‌توانید عکاسی را با لنزهای DSLR با فاصله کانونی متوسط و میدان دید وسیع امتحان کنید. چیزی که استفاده می‌کنید بدون‌شک روی بزرگنمایی اثر می‌گذارد. این به‌نوبه خود میزان تاری عکس پایانی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. لنزهای زاویه باز را می‌توان برای نوردهی بسیار طولانی‌تری نسبت به لنزهای استفاده کرد.
زمین تقریبا با سرعت 1600 کیلومتر در ساعت می‌چرخد. از آن‌جایی که عکس‌هایی با نوردهی طولانی می‌گیرید، دوربین‌تان باید همگام با ستاره‌ها حرکت کند تا در عکس مثل دنباله‌دارهای تار ظاهر نشوند. بنابراین به یک مقر استوایی کوچک EQ3 یا ردیاب ستاره‌ای سبک مثل Sky-Watcher Star Adventurer یا iOptron SkyTracker نیاز دارید. این مقرهای موتوردار استوایی برای عکاسان نجومی طراحی شده‌اند، بسیار قابل‌حمل هستند و به‌راحتی تراز می‌شوند.
پیشنهاد می‌کنیم از مقرهای سمت‌ارتفاعی (altaz) اجتناب کنید، زیرا آرام و یک‌نواخت حرکت نمی‌کنند. این ردیاب‌ها که بین دوربین و سه‌پایه قرار می‌گیرند، در ابتدا باید با ستاره قطبی تراز شوند.
خوشه دوگانه پرسئوس (NGC 869 و NGC 884)، سحابی شکارچی (M42) و کهکشان آندرومدا (M31) سه سوژه محبوب برای مبتدیان هستند. ردیاب‌های ستاره‌ای قابل‌حمل همه‌‌کاره نرم‌افزار هدایت خودکار داخلی ندارند، اگرچه می‌توانید یک راهنمای خودکار به هر مقر EQ3 اضافه کنید.
نداشتن هدایت خودکار خیلی مهم نیست، زیرا بیشتر افراد مبتدی دنبال سوژه‌هایی هستند که خودشان میتوانند پیدا کنند. ساده‌ترین راه برای دستیابی به نتایج عالی بدون صرف چند ساعت برای پردازش تصاویر، گرفتن یک عکس با نوردهی طولانی از سوژه موردنظر است.
کمی با سرعت شاتر 90 ثانیه تمرین کنید. برای لنز 600 میلی‌متری، 90 ثانیه مناسب است، ولی برای بیشتر اجرام در اعماق آسمان بیش از حد طولانی است، به‌ویژه از آن‌جایی که دوربینهای جدیدتر میتوانند ISO را افزایش دهند. تنظیمات مختلف را، از جمله سطوح مختلف تعادل رنگ سفید، امتحان کنید تا یاد بگیرید که چه حالتی برای لنزها و اهداف مختلف بهتر است.
وقتی تجربه بیشتری کسب کردید، نوردهی‌های طولانی‌تر را آزمایش کنید و تصاویر را برای افزایش کنتراست «انباشت» کنید. برای آن به مقرهای استوایی گران‌تر نیاز دارید که تراز کردن آن‌ها پیچیده‌تر است. بااین‌حال با تجهیزات ابتدایی که در این مقاله توضیح دادیم هم می‌توانید در کمترین زمان تصاویر خیره‌کننده‌ای بگیرید.
علاوهبر شناخت تجهیزات و سوژه‌های مناسب، باید مبانی عکاسی نجومی را نیز بدانید.
به‌طور کلی، به آسمان صاف و مکانی تاریک نیاز دارید ولی عکاسی نجومی همچنین مستلزم دید خوب (نبودن تلاطم جوی) و شفافیت (نبودن رطوبت و گرد و غبار در هوا که معمولا پس از باران شدید رخ می‌دهد) است. شرایط ایده‌آل باعث می‌شود عکسهای نهایی عالی باشند، ولی توصیه‌های افراد باتجربه نیز به‌همین اندازه مهم هستند.
برای عکاسی نجومی باید دوربین را فوکوس کرده و ردیاب را تراز کنید. اگر به آن عادت ندارید، بهتر است در طول روز تمرین کنید. برای پیدا کردن نقطه فوکوس بی‌نهایت روی لنز، بهتر است قبل از تاریک شدن هوا روی چیزی تا حد امکان دور فوکوس خودکار انجام دهید و از نمایش زنده (live view) برای بزرگنمایی تصویر استفاده کنید.
محل فوکوس بی‌نهایت را روی لنز علامت بزنید و بعد آن را به فوکوس دستی تغییر دهید. حالا باید با استفاده از قطب‌نمای داخلی ردیاب، تراز قطبی انجام دهید، اگرچه تراز داخلی نیز مهم است. همیشه مطمئن شوید که سه‌پایه تراز است. در غیر این صورت، نمی‌توانید به‌درستی ردیابی کنید. حالا قطب‌نما را به‌سمت ستاره قطبی شمالی بگیرید.
محل دقیق ستاره قطبی در صفحه قطب‌نمای ردیاب به عرض جغرافیایی و زمان شب بستگی دارد. برنامه‌های رایگان گوشی‌های هوشمند مانند Astro-Physics PolarAlign و Polar Scope Align یک راهنمای تصویری ساده به شما ارائه می‌دهند. پس از انجام این کار، موقعیت ردیاب را قفل کنید. سپس دوربین را به‌سمت سوژه موردنظر در اعماق آسمان بچرخانید.
عکاسی درست به تنظیم اندازه دیافراگم (که میزان نوری را که به سنسور تصویر می‌رسد کنترل می‌کند)، ISO (که حساسیت نور سنسور تصویربرداری را کنترل می‌کند) و سرعت شاتر/زمان نوردهی (که مدت زمان قرار گرفتن سنسور تصویر را در معرض نور کنترل می‌کند) بستگی دارد.
با دیافراگم باز به‌اندازه لنز شروع کنید (مثلا، f/4.5 برای لنز زوم یا f/2.8 برای لنز زاویه عریض). ISO 100 برای شرایط روشن استفاده می‌شود، بنابراین از ISO 800 برای عکاسی نجومی استفاده کنید. بااین‌حال، ISO 1600 یا 3200 ممکن است بسته به میزان پیشرفته بودن دوربین بهتر عمل کند.
برای سرعت شاتر، از 30 ثانیه شروع کنید و جلو بروید. تنظیمات هرچه که باشد، مهم این است که دوربین نلرزد. بنابراین، بهتر است به‌جای فشار دادن دکمه روی دوربین، از ریموت شاتر استفاده کنید.
برای عکاسی از سوژه‌هایی مثل NGC 869 & NGC 884، M42 و M31 تنظیمات مختلف را امتحان کنید و ببینید کدام از همه بهتر است. اگر از لنزهای زاویه باز استفاده می‌کنید، در اواخر بهار و تابستان با نوردهی طولانی از کهکشان راه شیری عکس بگیرید.
همیشه به‌جای JPEG با فرمت RAW عکاسی کنید تا بتوانید از نرم افزارهای ویرایش عکس مثل Photoshop یا Corel برای تولید تصاویر روشن‌تر و با جزئیات بیشتر استفاده کنید.
اگر به‌تازگی پا به دنیای عکاسی نجومی گذاشته‌اید، نکته‌های زیر را در نظر داشته باشید.
اگر دوربین را روی حالت M بگذارید، کنترل کامل روی تنظیمات آن خواهید داشت.
مکان مناسبی برای گرفتن عکس نجومی پیدا کنید. در جایی تاریک دور از آلودگی نوری بیشترین شانس را برای دیدن آسمان شب پرستاره خواهید داشت. اگر چنین جایی در اطرافتان نیست، از آنچه دارید بهترین استفاده را ببرید: همه چراغ‌ها را خاموش کنید و دوربین را بپوشانید تا نور چراغ‌های اطراف به آن نرسد.
سرعت پایین شاتر در حدود 20 ثانیه اجازه می‌دهد نور ستاره زیادی برای عکاسی نجومی جمع‌آوری شود. برای سرعت‌های کمتر از 30 ثانیه، تنظیمات را روی حالت B (بالب) بگذارید و از ریموت شاتر استفاده کنید.
ISO حساسیت را کنترل می‌کند. ایزوهای بالاتر حساس‌تر هستند، یعنی ستاره‌های بیشتری را در عکس نجومی نشان می‌دهند اما کیفیت آن را پایین می‌آورند.
برای بهبود کیفیت تصویر، گزینه کاهش نویز را در منو دوربین روشن کنید.
برای شروع، از لنز زاویه باز استفاده کنید تا مجموعه‌ای شگفت‌انگیز از اجرام آسمانی را مثل سیاره‌ها، خوشه‌های ستاره‌ای، خطوط گرد و غبار و سحابی‌ها به تصویر بکشید.
آیریس مثل عنبیه میزان نوری را که از لنز دوربین می‌گذرد، کنترل می‌کند. هرچقدر عدد f کمتر باشد، آیریس بازتر است و نور بیشتری وارد دوربین می‌شود. اگر لنزتان اجازه می‌دهد، از f/4 یا کمتر استفاده کنید.
| بیشتر بخوانید: نجوم برای افراد مبتدی |
از آن‌جایی که تاریک است، فوکوس معمولا فرایند آزمون و خطا است. دوربین را روی حالت فوکوس دستی بگذارید و آن را روی بی‌نهایت تنظیم کنید. یک عکس آزمایشی بگیرید و به‌آرامی حلقه فوکوس را تنظیم کنید تا تصویر واضح شود.
کوچک‌ترین حرکت اثر قابل‌توجهی روی عکس نجومی می‌گذارد. استفاده از سه‌پایه ثابت و کابل شاتر به کاهش تکان‌های ناشی از باد یا فشار دادن انگشت روی شاتر کمک می‌کند.
از قانون یک سوم برای ترکیب‌بندی عکس استفاده کنید. چیزی در پیش‌زمینه اضافه کنید تا اثرگذاری و چشم‌انداز بیشتر شود.
هیچ پاسخ درستی برای این سوال وجود ندارد. برخی از عکاسان نجومی در تصویربرداری از اجرام خاص مثل کهکشان‌ها تخصص پیدا می‌کنند. عده‌ای از آن‌ها هرگز از تلسکوپ استفاده نمی‌کنند و فقط به دوربینهای DSLR و سه‌پایه متکی هستند. تعدادی دیگر فقط تایم‌لپس می‌سازند. همه چیز به خودتان بستگی دارد. بااین‌حال چند توصیه برای شما داریم که کمک می‌کند مسیر آینده‌تان را در عکاسی نجومی پیدا کنید.
هیچ هدف نجومی همیشه در آسمان شب قابل‌مشاهده نیست و حتی زمانی که دیده می‌شود، ممکن است برای عکاسی نجومی مناسب نباشد. بنابراین از قبل برای عکاسی برنامه‌ریزی کنید. برنامه‌های آسمان‌نما مختلفی مثل Stellarium و Cartes du Ciel به برنامه‌ریزی کمک می‌کنند. برنامه‌ریزی به تنظیمات نیز تعمیم می‌یابد، یعنی مطمئن شوید که تلسکوپ هم‌خط سازی شده است. متاسفانه هیچ مقدار آمادگی نمی‌تواند مناسب بودن آب‌و‌هوا را تضمین کند.
ما تکنیک‌ها را به شما یاد دادیم و حالا این شما هستید که باید آن‌ها را در شب‌های تاریک امتحان کنید. اگر شیفته ماه هستید، آن را برای پیدا کردن ویژگی‌های جدید کاوش کنید. اگر مسحور سیاره‌ها هستید، هلال زهره را امتحان کنید. اگر به‌اندازه کافی NGC 7000 را دیده‌اید، دنبال سحابی دیگری مانند M42 بگردید.
اگرچه پردازش عکس به سخت بودن مشهور است، این پتانسیل را دارد که به‌اندازه گرفتن عکس خام هیجان‌انگیز باشد. وقتی جزئیات عکسهای خام پدیدار می‌شوند، قطعا از دیدن آن‌ها لذت خواهید برد. فقط فراموش نکنید که نباید عکس را بیش از حد پردازش کنید.
