دنباله‌دار ها به‌عنوان اجرام یخی تشکیل‌شده از گازها، سنگ‌ها و غبار به‌جامانده از شکل‌گیری منظومه شمسی در حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش تعریف می‌شوند. آنها در مدارهای بسیار بیضی‌شکل دور خورشید می‌چرخند که یک دور کامل آن ممکن است صدها هزار سال طول بکشد.
وقتی دنباله‌دار به خورشید نزدیک می‌شود، یخ جامد آن به‌خاطر گرما از طریق فرایند تصعید مستقیما به گاز تبدیل می‌شود. این گاز حاوی بخار آب، مونوکسید کربن، دی‌اکسید کربن و سایر مواد کمیاب است و در نهایت دم جذاب دنباله‌دار را به‌وجود می‌آورد.
| مفهوم کلیدی | توضیح مختصر |
| تعریف دنباله‌دار | جرمی یخی متشکل از گاز، سنگ و غبار که از بقایای تشکیل منظومه شمسی است و به آن "گلوله برفی کثیف" نیز می‌گویند. |
| اجزای اصلی | هسته (بخش جامد)، گیسو (ابر گازی اطراف هسته) و دو نوع دم (غباری و یونی) که همیشه در خلاف جهت خورشید قرار دارند. |
| منشأ اصلی | کمربند کویپر (برای دنباله‌دارهای کوتاه‌دوره) و ابر اورت (برای دنباله‌دارهای بلنددوره) در مناطق بسیار دور منظومه شمسی. |
| علت درخشش | با نزدیک شدن به خورشید، یخ‌های آن به گاز تبدیل شده (تصعید) و گیسو و دمی درخشان و قابل مشاهده تشکیل می‌دهند. |
| ارتباط با بارش شهابی | رد غبار به جا مانده در مدار دنباله‌دارها، با عبور زمین از آن، باعث ایجاد پدیده‌هایی مانند بارش شهابی برساوشی می‌شود. |
| نحوه نام‌گذاری | معمولاً به نام کاشف خود (شخص، گروه یا تلسکوپ فضایی) نام‌گذاری می‌شوند. |
دانشمندان گاهی دنباله‌دارها را بسته به اینکه مواد یخی بیشتری دارند یا بقایای سنگی، گلوله‌های برفی کثیف یا گلوله‌های خاکی برفی می‌نامند.
طبق گزارش ناسا، تا ژانویه ۲۰۲۳، تعداد دنباله‌دارهای شناخته‌شده ۳۷۴۳ بود. اگرچه احتمالا میلیاردها دنباله‌دار دیگر در آن سوی نپتون در کمربند کویپر و ابر اورت بسیار فراتر از پلوتون در حال چرخیدن دور خورشید هستند.
بعضی از دنباله‌دارها دائماً و تعدادی دیگر فقط هر چند قرن یک‌بار از منظومه شمسی داخلی عبور می‌کنند. کسانی که دیدن دنباله‌دار را تجربه کرده‌اند، هرگز آن را فراموش نمی‌کنند. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا این پدیده زیبا را بهتر بشناسید.
همچنین می‌توانید برای مشاوره رایگان از مجموعه طبیعت آسمان شب با شماره ۰۲۱۲۲۲۱۵۹۰۲در تماس باشید
دنباله‌دار شامل هسته، گیسو، پوسته هیدروژنی، دم غباری و پلاسمایی است. دانشمندان این اجزا را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا اندازه و مکان این اجسام یخی را پیدا کنند.
بدون شک اصلی‌ترین مشخصه‌ای که هنگام انتخاب و خرید یک تلسکوپ باید در نظر بگیرید، گشودگی دهانه (قطر آینه یا عدسی اصلی) آن است. هر چه، قطر دهانه تلسکوپ بزرگ‌تر باشد، تلسکوپ نور بیشتری را جمع‌آوری می‌کند و به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید اجرام کم‌نورتر آسمان را نیز رصد کنید و جزئیات بیشتری از اجرام پرنور و نزدیک مانند ماه ببینید.
تلسکوپ‌هایی با قطر دهانه ۸۰ تا ۱۲۰ میلی‌متر (۳.۵ تا ۵ اینچ) برای مشاهده اجرام منظومه شمسی مانند ماه، سیارات و قمرهای مشتری عالی هستند. مشاهده نپتون و اورانوس با تلسکوپی با این قطر دهانه دشوار است، اما غیرممکن نیست. تلسکوپی با این اندازه قطعاً نقطه شروع خوبی برای یک مبتدی است. هرچند ما تلسکوپ‌هایی با سایز ۶۰ و ۷۰ میلی‌متر را نیز برای کودکان و دانش‌آموزان پیشنهاد می‌کنیم. چون معیار خوبی برای سنجش واقعی بودن علاقه آنها نسبت به رصد آسمان است.
اما اگر می‌خواهید کیفیت رصد خود را یک یا چند درجه افزایش دهید و اجرام کم‌نورتر و اعماق آسمان مانند کهکشان‌ها، سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای را ببینید، به ابزاری با قطر دهانه بزرگ‌تر از ۸۰ تا ۱۲۰ میلی‌متر (۳.۵ تا ۵ اینچ) نیاز دارید. برای این موضوع می‌توانید از تلسکوپ‌های بازتابی بزرگ‌تر و یا تلسکوپ‌های دابسونی که ابزارهایی بسیار مناسب برای رصد هستند استفاده کنید که معمولاً قطر دهانه‌ای بزرگ‌تر از ۱۵۰ میلی‌متر (۶ اینچ) دارند.
اما قبل از اینکه به سراغ بزرگ‌ترین تلسکوپی که می‌توانید بخرید، بروید، باید در نظر بگیرید آیا در استفاده منظم از یک تلسکوپ بزرگ چقدر راحت هستید. آیا در هنگام استفاده در منزل، می‌توانید هر بار آن را به بالای پشت‌بام ببرید؟ آیا در هنگام برگزاری یک تور رصدی، می‌توانید تلسکوپ خود را به منطقه‌ای تاریک و دور از شهر حمل کنید؟ و آیا می‌خواهید ابزاری داشته باشید که کودکان هم بتوانند از آن استفاده کنند؟
مجدداً تاکید می‌کنیم که گشودگی دهانه (قطر آینه یا عدسی اصلی) بسیار مهم‌تر از بزرگ‌نمایی تلسکوپ است، هرچند ممکن است ویژگی بزرگ‌نمایی را در تبلیغات بیشتر مشاهده کنید. بزرگ‌نمایی به فاصله کانونی تلسکوپ و فاصله کانونی چشمی‌ای که استفاده می‌کنید بستگی دارد، بنابراین اگر چند چشمی با فاصله کانونی متفاوت همراه تلسکوپ خود دارید، می‌توانید به‌راحتی بزرگ‌نمایی تلسکوپ خود را تغییر دهید.
اما قطر دهانه تعیین می‌کند که تلسکوپ شما تا چه میزان بزرگ‌نمایی قابل‌قبول دارد، و با افزایش بزرگ‌نمایی چقدر جزئیات خواهید دید. یک تلسکوپ کوچک با بزرگ‌نمایی زیاد فقط یک تصویر تار و تاریک به شما نمایش می‌دهد، زیرا تلسکوپ نمی‌تواند نور کافی برای دیدن جزئیات بیشتر جمع‌آوری کند. همچنین شرایط جوی نیز در نتیجه کار تأثیرگذار است و می‌تواند جزئیاتی که می‌بینید را محدود کند. بنابراین اگر در فروشگاهی یک تلسکوپ ۶۰ میلی‌متری با برچسب بزرگ ۳۰۰ برابر!!! دیدید، می‌توانید مطمئن باشید که این تنها جنبه تبلیغاتی دارد و خرید عاقلانه‌ای نخواهد بود.
شما می‌توانید با تقسیم فاصله کانونی تلسکوپ بر فاصله کانونی چشمی، بزرگ‌نمایی را به‌راحتی محاسبه کنید. اگر یک تلسکوپ خوب به همراه لوازم جانبی استاندارد تهیه کنید، هر دو عدد به‌راحتی در دسترس هستند.
یکی دیگر از جنبه‌های تلسکوپ که باید در نظر بگیرید، مقر و سه‌پایه آن است. این همان چیزی است که تلسکوپ را ثابت نگه می‌دارد و به شما امکان می‌دهد به‌آرامی آن را بچرخانید تا قسمت‌های مختلف آسمان را مشاهده کنید.
دو نوع اصلی مقر وجود دارد: مقرهای سمت – ارتفاعی که همچنین به‌عنوان alt-az شناخته می‌شوند و مقرهای استوایی یا Equatorial. مقر سمت – ارتفاعی درست مانند یک سه‌پایه عکاسی است یعنی بالا و پایین (ارتفاع) و از چپ به راست (سمت) حرکت می‌کند. پایه‌های استوایی ۲ محور دارند که یکی از آنها با محور چرخشی زمین همسو است. این به شما این امکان را می‌دهد که به‌راحتی تلسکوپ را برای ردیابی جرمی که در طول شب در آسمان حرکت می‌کند حرکت دهید.
پایه‌های استوایی برای مبتدیان کمی پیچیده‌تر هستند، بنابراین توصیه می‌کنیم از یک‌پایه alt-az در شروع استفاده کنید. با این حال، اگر واقعاً علاقه‌مند به ردیابی اجرام در هنگام حرکت در آسمان شب هستید، با کمی کار و کسب تجربه می‌توانید به‌راحتی از یک مقر و سه‌پایه استوایی استفاده کنید. برای راه‌اندازی یک‌پایه استوایی، هنگام استفاده از آن برای اولین‌بار، باید یکی از محورها را به سمت ستاره قطبی تنظیم کنید.
همچنین تلسکوپ‌هایی با پایه‌های کامپیوتری وجود دارد که به شما امکان می‌دهد جرم موردنظر خود را از پایگاه‌داده انتخاب کنید و سپس تلسکوپ به طور خودکار به سمت آن جرم آسمانی حرکت و آن را دنبال می‌کند. این تلسکوپ‌ها، GoTo نامیده می‌شوند زیرا شما به تلسکوپ می‌گویید «برو به سمت یک جسم خاص». این مقرها یافتن اجرام موردعلاقه برای مبتدیان را آسان می‌کند و برای مناطقی با آلودگی نوری زیاد که ممکن است یافتن اجرام مرجع مانند صورت‌های فلکی، با استفاده از نقشه آسمان دشوار باشد، مناسب هستند. اما اگر واقعاً می‌خواهید آسمان شب را یاد بگیرید و فکر می‌کنید یافتن اجرام خود امری لذت‌بخش است، یک تلسکوپ رایانه‌ای یا Goto ممکن است انتخاب مناسبی برای شما نباشد.
تلسکوپ‌های شکستی از عدسی‌ها برای تمرکز تصاویر روی عدسی چشمی استفاده می‌کنند. تلسکوپ‌های شکستی با قطر بزرگ‌تر وقتی از قطر ۴ یا ۵ اینچ عبور می‌کنید، گران می‌شوند. یک مزیت آنها نسبت به بازتابی‌ها این است که به تعمیر و نگهداری کمتری نیاز دارند و در صورت حفاظت از ضربه‌های شدید، شما فقط باید لنزها را تمیز نگه دارید و همیشه آماده کار هستند. ضمناً به دلیل تصویر مستقیم، تلسکوپ‌های شکستی را می‌توان به‌عنوان یک دوربین برای مشاهده مناظر طبیعی و زمینی نیز استفاده کرد.
تلسکوپ‌های بازتابی از آینه‌ها برای تمرکز تصویر روی عدسی چشمی استفاده می‌کنند. همان‌طور که اشاره شد تلسکوپ‌های بازتابی نیاز به مراقبت بیشتری دارند، زیرا در جابه‌جایی‌های زیاد ممکن است آینه‌های اولیه و ثانویه از تراز خارج شده و نیاز به هم‌خطی داشته باشند و همچنین به دلیل بازبودن لوله تلسکوپ، گردوغبار می‌تواند به داخل آن نفوذ کند و نیاز به تمیزکردن دارد.
این نوع تلسکوپ‌ها از ترکیب عدسی‌ها و آینه‌ها برای تمرکز تصویر بر روی عدسی چشمی استفاده می‌کنند. آنها کمی گران‌تر هستند اما طراحی آنها به آنها اجازه می‌دهد تا در یک لوله کوچک‌تر بزرگ‌نمایی بیشتری داشته باشند. این بدان معناست که شما می‌توانید یک تلسکوپ قدرتمند که هنوز قابلیت حمل آسان دارد تهیه کنید. ضمناً تلسکوپ‌های کاسگرین مدل‌های رومیزی فوق‌العاده‌ای دارند که می‌توانند بسیار مناسب کودکان باشند.
در خرید تلسکوپ به هر میزان که هزینه کنید، ارزش دریافت خواهید کرد. هر تلسکوپی که خیلی ارزان باشد ممکن است هنگام استفاده بسیار خسته‌کننده باشد و رضایت زیادی از تماشای آسمان ایجاد نکند. تلسکوپ‌های بزرگ‌تر و گران‌تر به شما امکان دیدن اجرام کم‌نورتر را می‌دهند، اما به یاد داشته باشید که هرچه تلسکوپ کوچک‌تر باشد، حمل‌ونقل، استفاده و نگهداری آن در زمانی که از آن استفاده نمی‌شود آسان‌تر خواهد بود.
اگر در خرید تلسکوپ مردد هستید یا مطمئن نیستید که انتخابتان، گزینه‌ای مناسب برای شما هست یا خیر، کارشناسان موسسه آسمان شب در هر مرحله از خرید آماده ارائه مشاوره و راهنمایی شما هستند. ما اینجا شما را به تماشای زیبایی‌های آسمان دعوت می‌کنیم.
هسته دنباله‌دار بخش جامد مرکزی آن است که از مولکول‌های یخ‌زده از جمله آب، مونوکسید کربن، دی‌اکسید کربن، متان، آمونیاک و سایر مولکول‌های معدنی و آلی (گرد و غبار) تشکیل شده است. قطر هسته دنباله‌دارها معمولا حدود ۱۰ کیلومتر یا کمتر است.
با نزدیک‌تر شدن دنباله‌دار به خورشید، یخ روی سطح هسته از طریق فرایندی به نام تصعید شروع به تبدیل شدن به گاز می‌کند و ابری را پیرامون دنباله‌دار تشکیل می‌دهد که به آن گیسو می‌گویند. گیسو معمولا هزار برابر بزرگ‌تر از هسته است.
دور کما را پوسته‌ای هیدروژنی فراگرفته است که می‌تواند تا ۱۰ میلیون کیلومتر طول داشته باشد. با نزدیک‌تر شدن دنباله‌دار به خورشید، پوسته هیدروژنی بزرگ‌تر می‌شود.
دو نوع اصلی دم شامل غباری و گازی (یا یونی) هستند. دم دنباله‌دارها توسط نور خورشید و باد خورشیدی شکل می‌گیرد و همیشه خلاف جهت خورشید است.
با نزدیک شدن دنباله‌دار به خورشید، دم بلندتر می‌شود و طول آن می‌تواند به میلیون‌ها کیلومتر برسد. دم غباری زمانی تشکیل می‌شود که باد خورشیدی ذرات کوچک درون گیسو را به بیرون هل می‌دهد. در مقابل، دم گازی یا یونی از مولکول‌های باردار الکتریکی گاز تشکیل شده است.
بعضی از دنباله‌دارها وقتی از نزدیکی خورشید عبور می‌کنند، با چشم غیرمسلح دیده می‌شوند. زیرا گیسو و دم آنها نور خورشید را منعکس می‌کنند یا حتی به‌دلیل انرژی که از خورشید جذب می‌کنند، می‌درخشند. بااین‌حال، بیشتر دنباله‌دارها خیلی کوچک یا کم‌نور هستند و بدون تلسکوپ قابل‌مشاهده نیستند.
دنباله‌دارها ردی از ذرات را پشت سر خود باقی می‌گذارند که منجر به بارش شهابی در زمین می‌شود. مثلا بارش شهابی برساوشی هر سال بین 19 تا 23 مرداد، زمانی که زمین از مدار دنباله‌دار سوئیفت-تاتل می‌گذرد، رخ می‌دهد.
دنباله‌دارها بیشتر وقت خود را دور از خورشید و در مناطق بسیار سرد بیرونی منظومه شمسی می‌گذرانند و تنها هر چند هزار یا حتی هر چند میلیون سال یک‌بار به خورشید نزدیک می‌شوند.
دنباله‌دارها وقتی به خورشید نزدیک می‌شوند، به‌راحتی قابل‌مشاهده هستند و انواع مختلف یخ‌های روی سطح آنها شروع به تصعید (تبدیل جامد به گاز) می‌کنند. این باعث می‌شود دنباله‌دار از سنگی تاریک و کوچک به ابری بزرگ و پف‌‌دار از گاز و غبار تبدیل شود. در این حالت به‌راحتی می‌توانید دنباله‌دار را با تلسکوپ یا حتی گاهی با چشم غیرمسلح ببینید.
| بیشتر بخوانید: انواع مختلف ستاره‌ها |
دنباله‌دارها تکه‌های کوچکی از یخ باقی‌مانده از زمان تشکیل منظومه شمسی هستند. آنها در همان قرص گاز و غباری که هشت سیاره را به‌وجود آورد، تشکیل شده‌اند. ولی چون در مناطق بسیار سرد دور از خورشید شکل گرفته‌اند، یخ بسیار بیشتری دارند.
ستاره‌شناسان هنوز در حال اندازه‌گیری ترکیب دنباله‌دارها و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری هستند تا بفهمند که دنباله‌دارها دقیقا کجا و چگونه شکل گرفته‌اند.
آنها احتمالا در همان ناحیه‌ای از منظومه شمسی ما شکل گرفته‌اند که امروزه اجرام کمربند کویپر مانند پلوتو در آن می‌چرخند. سپس وقتی سیاره‌های غول‌پیکر در اوایل عمر منظومه شمسی موقعیت خود را تغییر دادند، در مدارهای بیضی‌شکل بزرگ پراکنده شدند.
دنباله‌دارهایی که گاهی در آسمان شب می‌بینیم، معمولا از مناطق بسیار دور منظومه شمسی می‌آیند. جایی که بیشتر وقت خود را در آن می‌گذرانند.
این منطقه با نام ابر اورت شناخته می‌شود و از کمربند کویپر تا نصف راه نزدیک‌ترین ستاره امتداد دارد. دنباله‌دارها می‌توانند صدها هزار برابر فاصله زمین و خورشید را طی کنند و سپس به‌آرامی در مدارهای میلیون‌ساله به درون منظومه شمسی برگردند.
این دنباله‌دارها بسیار کوچک‌تر و کم‌نورتر از آن هستند که دور از خورشید دیده شوند. اگر خوش‌شانس باشید، می‌توانید در طول عمرتان تعداد انگشت‌شماری از دنباله‌دارهای درخشان ابر اورت را ببینید.
معروف‌ترین دنباله‌دار، دنباله‌دار هالی، در مداری بسیار نزدیک‌تر قرار دارد و به‌سرعت کم‌نورتر می‌شود. زیرا هر ۷۶ سال یک‌بار ذوب می‌شود و مقدار زیادی از مواد فرار خود را از دست داده است.
ستاره‌شناسان دنباله‌دارها را بر اساس مدت زمان گردش آنها دور خورشید طبقه‌بندی می‌کنند. دنباله‌دارهای کوتاه‌دوره تقریبا در ۲۰۰ سال یا کمتر مدار خود را کامل می‌کنند. در مقابل، دنباله‌دارهای بلنددوره بیش از ۲۰۰ سال برای یک بار گردش دور خورشید زمان نیاز دارند. دنباله‌دارهای یک‌بارظهور هم مقید به خورشید نیستند و در مدارهایی حرکت می‌کنند که آنها را از منظومه شمسی خارج می‌کنند.
اخیرا دانشمندان دنباله‌دارهایی را در کمربند اصلی سیارک‌ها کشف کرده‌اند. این دنباله‌دارهای کمربند اصلی ممکن است منبع اصلی آب برای سیاره‌های درونی زمین‌سان باشند.
دانشمندان فکر می‌کنند دنباله‌دارهای کوتاه‌دوره که به‌عنوان دنباله‌دارهای دوره‌ای نیز شناخته می‌شوند، از نواری قرص‌شکل از اجرام یخی به نام کمربند کویپر در آن سوی مدار نپتون سرچشمه می‌گیرند. سپس، در اثر نیروی گرانش سیاره‌ها به‌سمت داخل کشیده شده و به دنباله‌دارهای فعال تبدیل می‌شوند.
تصور می‌شود که دنباله‌دارهای بلنددوره از ابر اورت که تقریبا کروی‌ست سرچشمه می‌گیرند و در اثر کشش گرانشی ستارگان در حال عبور به‌سمت داخل پرتاب می‌شوند. در سال ۲۰۱۷، دانشمندان دریافتند که ممکن است ۷ برابر بیشتر از آنچه قبلا تصور می‌شد، دنباله‌دارهای بلنددوره وجود داشته باشند.
بعضی از دنباله‌دارها که به آنها خورشیدخراش یا خورشیدگذر می‌گویند، مستقیما به خورشید برخورد می‌کنند یا به‌قدری به آن نزدیک می‌شوند که تبخیر می‌شوند. برخی از محققان نگران هستند که این دنباله‌دارها ممکن است برای زمین خطر داشته باشند.
همچنین می‌توانید برای مشاوره رایگان از مجموعه طبیعت آسمان شب با شماره ۰۲۱۲۲۲۱۵۹۰۲در تماس باشید
دنباله‌دارها معمولا به نام کاشف خود نام‌گذاری می‌شوند. مثلا دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹ نهمین دنباله‌دار کوتاه‌دوره‌ای بود که توسط «کارولین شومیکر» و «دیوید لوی» کشف شد. فضاپیماها نیز در ردیابی دنباله‌دارها بسیار کارآمد بوده‌اند. به‌همین دلیل، نام ماموریت‌هایی مثل SOHO یا WISE در نام دنباله‌دارهای زیادی گنجانده شده است.
در دوران باستان، دنباله‌دارها که مثل شمشیرهای آتشین به‌طور ناگهانی در آسمان ظاهر می‌شدند، حیرت و وحشت ناظران را برمی‌انگیختند.
دنباله‌دارها معمولا نشانه عذاب الهی در نظر گرفته می‌شدند. قدیمی‌ترین اسطوره شناخته‌شده، «حماسه گیلگمش»، مشاهده دنباله‌دار را با وقوع آتش، گوگرد و سیل توصیف می‌کند. نرون، امپراتور روم، نیز با اعدام همه جانشینان ممکن برای تاج و تخت، خود را از نفرین دنباله‌دار نجات داد.
این ترس فقط به گذشته‌های دور محدود نمی‌شود. در سال ۱۹۱۰، مردم شیکاگو برای محافظت از خود در برابر آنچه فکر می‌کردند دم سمی دنباله‌دار بود، پنجره‌های خود را مهر و موم کردند.
برای قرن‌ها، دانشمندان فکر می‌کردند که دنباله‌دارها در جو زمین حرکت می‌کنند. ولی در سال ۱۵۷۷، رصدهای انجام‌شده توسط ستاره‌شناس دانمارکی «تیکو براهه» نشان داد که آنها در واقع بسیار فراتر از ماه حرکت می‌کنند. نیوتن سپس کشف کرد که دنباله‌دارها در مدارهای بیضی‌شکل دور خورشید حرکت می‌کنند و به‌درستی پیش‌بینی کرد که می‌توانند بارها و بارها برگردند.
ستاره‌شناسان چینی به‌مدت چند قرن سوابق گسترده‌ای را درباره دنباله‌دارها جمع‌آوری کردند، از جمله رصدهای دنباله‌دار هالی که حداقل به ۲۴۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد و سال‌نامه‌های تاریخی که منابع ارزشمندی برای ستاره‌شناسان امروزی هستند.
چندین ماموریت دنباله‌دارها را تعقیب کرده‌اند. در سال ۲۰۰۵، برخورد ژرف عمدی فضاپیمای ناسا با دنباله‌دار تمپل-۱ باعث انفجار مهیبی شد که ترکیب داخلی و ساختار هسته دنباله‌دار را آشکار کرد. این ماموریت همچنین شامل عبور از نزدیکی دنباله‌دار هارتلی-۲ و سنجش از دور دنباله‌دار گاراد بود.
آیا دوست دارید دنباله‌دار ها را ببینید؟ راهنمای ما را درباره بهترین تلسکوپ‌ها و بهترین دوربین‌های دوچشمی بخوانید. همچنین بررسی راهنمای نحوه رصد و عکاسی از دنباله‌دارها و بهترین دوربین‌ها برای عکاسی نجومی مفید خواهد بود.
۱. دنباله‌دار چیست و از چه موادی تشکیل شده است؟ دنباله‌دار یک جرم یخی است که از گازها، سنگ‌ها و غبار باقی‌مانده از زمان شکل‌گیری منظومه شمسی (حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش) تشکیل شده است. به همین دلیل، دانشمندان گاهی به آنها "گلوله‌های برفی کثیف" یا "گلوله‌های خاکی برفی" می‌گویند.
۲. اجزای اصلی یک دنباله‌دار کدامند؟ یک دنباله‌دار از پنج بخش اصلی تشکیل شده است:
۳. چرا دنباله‌دارها "دم" دارند و چرا همیشه در جهت مخالف خورشید قرار می‌گیرد؟ وقتی دنباله‌دار به خورشید نزدیک می‌شود، گرمای آن باعث تصعید (تبدیل مستقیم جامد به گاز) یخ‌های هسته می‌شود. این گاز و غبار آزاد شده، توسط نور و باد خورشیدی به بیرون رانده می‌شوند و دم را تشکیل می‌دهند. چون منشأ این نیرو خورشید است، دم‌ها همیشه در جهت مخالف آن قرار می‌گیرند.
۴. دنباله‌دارها از کجای منظومه شمسی می‌آیند؟ دانشمندان معتقدند دنباله‌دارها از دو منطقه اصلی سرچشمه می‌گیرند:
۵. چه زمانی می‌توان یک دنباله‌دار را در آسمان دید؟ دنباله‌دارها تنها زمانی به راحتی قابل مشاهده هستند که به خورشید نزدیک شوند. در این حالت، گیسو و دم درخشان آنها نور خورشید را منعکس کرده و گاهی آنقدر پرنور می‌شوند که حتی با چشم غیرمسلح نیز دیده می‌شوند. با این حال، بیشتر دنباله‌دارها کم‌نور هستند و برای دیدنشان به تلسکوپ یا دوربین دوچشمی نیاز است.
۶. بارش شهابی چه ارتباطی با دنباله‌دارها دارد؟ دنباله‌دارها در مسیر مدار خود ردی از ذرات گرد و غبار به جا می‌گذارند. هر سال وقتی زمین در حرکت مداری خود از میان این رد غبار عبور می‌کند، این ذرات وارد جو زمین شده، می‌سوزند و پدیده‌ای به نام بارش شهابی را ایجاد می‌کنند. برای مثال، بارش شهابی برساوشی نتیجه عبور زمین از بقایای دنباله‌دار سوئیفت-تاتل است.
۷. دنباله‌دارها چگونه نام‌گذاری می‌شوند؟ دنباله‌دارها معمولاً به نام کاشف یا کاشفان خود نام‌گذاری می‌شوند. برای مثال دنباله‌دار "شومیکر-لوی ۹" توسط کارولین شومیکر و دیوید لوی کشف شد. امروزه چون بسیاری از دنباله‌دارها توسط فضاپیماها و تلسکوپ‌های خودکار کشف می‌شوند، نام آن مأموریت (مانند SOHO یا WISE) نیز در نام دنباله‌دار گنجانده می‌شود.
۸. معروف‌ترین دنباله‌دار کدام است؟ معروف‌ترین دنباله‌دار، دنباله‌دار هالی (Halley's Comet) است. این دنباله‌دار یک دنباله‌دار کوتاه‌دوره است که هر ۷۶ سال یک بار به نزدیکی زمین بازمی‌گردد و رصدهای تاریخی آن حداقل به ۲۴۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد.
۹. در دوران باستان مردم چه تصوری از دنباله‌دارها داشتند؟ در دوران باستان، ظهور ناگهانی یک دنباله‌دار در آسمان که شبیه "شمشیر آتشین" به نظر می‌رسید، باعث حیرت و وحشت مردم می‌شد. آنها معمولاً به عنوان نشانه‌هایی از عذاب الهی، جنگ یا فجایع در نظر گرفته می‌شدند و با خرافات زیادی همراه بودند.
۱۰. آیا دنباله‌دارها می‌توانند با خورشید یا سیارات برخورد کنند؟ بله. برخی دنباله‌دارها که خورشیدخراش (Sungrazer) نامیده می‌شوند، مستقیماً به خورشید برخورد کرده یا آنقدر نزدیک می‌شوند که کاملاً تبخیر می‌شوند. همچنین در طول تاریخ، دنباله‌دارها با سیارات نیز برخورد کرده‌اند؛ معروف‌ترین نمونه آن برخورد قطعات دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹ با سیاره مشتری در سال ۱۹۹۴ بود.
